🌍 Tarih ve Zaman
Tarih, geçmişte yaşamış insan topluluklarının faaliyetlerini, yer ve zaman göstererek, neden-sonuç ilişkisi içinde, belgelere dayanarak inceleyen bir bilim dalıdır.
⏳ Zaman ve Takvim
İnsanlar, yaşadıkları olayları kaydetmek ve düzenlemek için zamanı bölümlere ayırmış ve takvimleri oluşturmuşlardır. Takvimler, zamanı yıllara, aylara, haftalara ve günlere bölen sistemlerdir.
📅 Önemli Takvimler
- 🪐 12 Hayvanlı Türk Takvimi: Türklerin kullandığı, her yıla bir hayvan adının verildiği takvim.
- ✝️ Hicri Takvim: Ay yılına dayanır. Başlangıcı Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicretidir (622).
- ✝️ Miladi Takvim: Güneş yılına dayanır. Başlangıcı Hz. İsa'nın doğumu kabul edilir. Günümüzde en yaygın kullanılan takvimdir.
- ☀️ Rumi Takvim: Osmanlı Devleti'nin mali işlerde kullandığı güneş yılına dayalı takvim.
🧭 Tarihin Tasnifi (Sınıflandırılması)
Tarihi olayları incelemeyi ve anlamayı kolaylaştırmak için tarih, zaman, mekân ve konuya göre sınıflandırılır.
- 🕰️ Zamana Göre: İlk Çağ, Orta Çağ, Yeni Çağ, Yakın Çağ gibi.
- 🌐 Mekâna Göre: Türkiye Tarihi, Avrupa Tarihi, Asya Tarihi gibi.
- 📖 Konuya Göre: Siyasi Tarih, Kültür Tarihi, Bilim Tarihi, Dinler Tarihi gibi.
📊 Çağlara Ayırma Ölçütleri
Tarihin çağlara ayrılmasında, tüm insanlığı etkileyen evrensel nitelikteki olaylar ölçüt alınır.
- 🔄 İlk Çağ: Yazının icadı (MÖ 3200) ile başlar, Kavimler Göçü (375) ile sona erer.
- 🔄 Orta Çağ: Kavimler Göçü (375) ile başlar, İstanbul'un Fethi (1453) ile sona erer.
- 🔄 Yeni Çağ: İstanbul'un Fethi (1453) ile başlar, Fransız İhtilali (1789) ile sona erer.
- 🔄 Yakın Çağ: Fransız İhtilali (1789) ile başlar günümüze kadar devam eder.
💡 Tarihi Olayların Özellikleri
- ✅ Yer ve zaman bellidir.
- ✅ Neden-sonuç ilişkisi vardır. Bir olay, kendisinden sonraki olayın nedeni, kendisinden önceki olayın sonucu olabilir.
- ✅ Belgelere dayanır. Tarih, kanıt ve belge ister.
- ✅ Tekrarlanamaz. Deney ve gözlem yapılamaz.
- ✅ Nesnel (objektif) olunmalıdır. Tarihçi yorum yaparken tarafsız olmaya çalışır.
🎯 Örnek: Neden-Sonuç İlişkisi
Neden: İstanbul'un stratejik önemi ve Bizans'ın Osmanlı toprak bütünlüğünü bozması.
Olay: İstanbul'un Fethi (1453)
Sonuç: Orta Çağ'ın kapanıp Yeni Çağ'ın açılması, İpek Yolu'nun Osmanlı kontrolüne geçmesi.
