Tarih, geçmişi anlamak ve yorumlamak için tek başına yeterli değildir. İnsanlığın izlerini sürmek, olayları doğru bir şekilde analiz edebilmek için tarihçiler birçok farklı bilim dalının yardımına ihtiyaç duyar. İşte bu bilim dalları, tarihin anlaşılmasında kritik rol oynayan "tarihe yardımcı bilim dalları" olarak adlandırılır.
Kazı bilimi olarak da bilinen arkeoloji, geçmiş uygarlıklardan kalan eserleri, yapıları ve kalıntıları inceleyerek tarihe ışık tutar. Arkeolojik buluntular, yazılı kaynakların olmadığı dönemler hakkında bile değerli bilgiler sağlar.
Yazıt bilimi olan epigrafi, taş, maden, seramik gibi dayanıklı malzemeler üzerine yazılmış kitabeleri inceler ve çözümler. Antik dönemlere ait yasalar, anlaşmalar ve resmi belgeler bu sayede gün yüzüne çıkar.
Eski yazı bilimi olarak tanımlanan paleografi, tarih boyunca kullanılan alfabeleri, yazı stillerini ve yazı malzemelerini inceler. Eski metinlerin okunması ve anlaşılmasında kritik öneme sahiptir.
Para bilimi olan nümizmatik, eski paraları inceleyerek dönemin ekonomik yapısı, ticaret ilişkileri, hükümdarlar ve siyasi gelişmeler hakkında bilgi edinmemizi sağlar.
Dil bilimi olarak da adlandırılan filoloji, dillerin yapısını, gelişimini ve birbirleriyle olan ilişkilerini inceler. Metinlerin doğru şekilde anlaşılması ve yorumlanması için gereklidir.
İnsan bilimi olan antropoloji, insan topluluklarının kültürlerini, sosyal yapılarını, geleneklerini ve inanç sistemlerini inceler. Toplumların evrimsel süreçlerini anlamamıza yardımcı olur.
Kültür bilimi olarak tanımlanan etnografya, toplumların günlük yaşamlarını, geleneklerini, göreneklerini ve maddi kültür unsurlarını inceler.
Yer bilimi olan coğrafya, tarihi olayların meydana geldiği mekanları ve bu mekanların olaylar üzerindeki etkilerini inceler. İklim, yeryüzü şekilleri ve konum tarihi anlamak için hayati öneme sahiptir.
İnsan vücudunun çeşitli ölçülerini inceleyen bu bilim dalı, iskelet kalıntıları üzerinden geçmiş toplumların fiziksel özellikleri hakkında bilgi edinmemizi sağlar.
Resmi belge bilimi olan diplomatik, arşivlerde bulunan resmi yazışmaları, fermanları, antlaşmaları ve benzeri belgeleri inceler ve değerlendirir.
Zaman bilimi olan kronoloji, tarihi olayların zamanını belirler ve olayları doğru tarih sırasına koyarak tarihsel sürekliliği sağlar.
Modern bir yardımcı bilim dalı olan DNA araştırmaları, genetik materyaller üzerinden toplumların göç yolları, akrabalık ilişkileri ve biyolojik özellikleri hakkında bilgi verir.
Tarihe yardımcı bilim dalları olmadan, tarihçilik eksik ve yüzeysel kalırdı. Bu disiplinler:
Tarih, bu yardımcı bilim dalları sayesinde daha güvenilir, daha kapsamlı ve daha derinlikli bir disiplin haline gelmiştir. Geçmişi anlamak istiyorsak, bu bilim dallarının katkılarını asla göz ardı edemeyiz.
