# 🧠 Thomas Hobbes Felsefesi: Materyalizm ve Leviathan
📜 Giriş: Modern Siyaset Felsefesinin Kurucu Babası
Thomas Hobbes (1588-1679), İngiliz filozof ve siyaset kuramcısıdır. İç savaşların ve siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü bir dönemde yaşayan Hobbes, insan doğası, toplum sözleşmesi ve mutlak egemenlik üzerine radikal fikirleriyle modern siyaset felsefesinin temellerini atmıştır. En ünlü eseri Leviathan (1651), bugün hala siyaset bilimi ve felsefe tartışmalarının merkezinde yer alır.
⚙️ Hobbes'un Materyalist Dünya Görüşü
Hobbes, her şeyin maddi olduğunu savunan katı bir materyalistti. Ona göre evrendeki her şey – insan düşüncesi ve duyguları dahil – fiziksel hareketlerden ibarettir.
🔬 Temel İlkeleri:
- 🎯 Mekanik Evren Anlayışı: Hobbes, evreni dev bir makine, insanı da bu makinenin küçük bir parçası olarak görür.
- 💭 Düşünce Maddeseldir: Zihinsel süreçler, beyindeki maddi hareketlerin sonucudur. "İyi" ve "kötü" gibi kavramlar bile kişisel çıkar ve hazza dayalıdır.
- 🏃 Sürekli Hareket: İnsan, sürekli bir arzu ve kaçınma hareketi içindedir. Bu, onun siyaset felsefesindeki "doğa durumu" analizinin temelidir.
🐺 İnsan Doğası ve "Doğa Durumu"
Hobbes'un siyaset felsefesi, olumsuz bir insan doğası anlayışı üzerine kuruludur.
📉 Doğa Durumunun Özellikleri:
- ⚔️ Herkesin Herkesle Savaşı: Doğa durumunda (state of nature) merkezi bir otorite yoktur. İnsanlar eşit yeteneklere sahiptir ve herkes her şey üzerinde hak iddia eder.
- 😨 Korku ve Şiddet: Sürekli bir güvensizlik ve "öldürülme korkusu" hâkimdir. Hayat, ünlü ifadesiyle "yalnız, yoksul, kötü, kaba ve kısa"dır.
- 🧠 Doğal Hak ve Özgürlük: Her insan, hayatta kalmak için her şeyi yapma hakkına (right of nature) sahiptir. Bu, sınırsız bir özgürlük ama aynı zamanda sürekli bir tehdit ortamı demektir.
👑 Leviathan: Mutlak Egemenin Yükselişi
Korkunç doğa durumundan çıkışın tek yolu, Hobbes'a göre, toplum sözleşmesi ile mutlak bir egemen güç yaratmaktır.
🦾 Leviathan'ın Doğuşu:
- 🤝 Sözleşme: Bireyler, akıllarını kullanarak, tüm haklarını (kendini yönetme hakkı hariç) tek bir kişi ya da kurula devrederler.
- 👤 Yapay İnsan: Leviathan, bu sözleşmeyle yaratılan "ölümsüz tanrı" ve "yapay insan"dır. Egemen, toplumun tümünü temsil eden bir kişiliktir.
- ⚖️ Mutlak Yetki: Egemenin gücü bölünemez, devredilemez ve mutlaktır. Yasama, yürütme, yargı ve hatta dinî otorite tek elde toplanır.
🏛️ Leviathan'ın İşlevi:
Egemenin birincil görevi, barışı ve güvenliği sağlamaktır. Yurttaşlar, güvenlik karşılığında itaat etmeyi kabul eder. Egemen, yasaları koyar ve bu yasalar "yapay zincirler" olarak insanların doğal yıkıcılığını kontrol eder.
💡 Hobbes'un Mirası ve Eleştiriler
Hobbes, modern devlet, egemenlik ve sözleşme teorilerinin öncüsüdür. Ancak görüşleri yoğun eleştirilere maruz kalmıştır.
✅ Katkıları:
- Bireyci ve rasyonalist siyaset teorisinin temelleri.
- Laik devlet otoritesi vurgusu (otorite, tanrısal değil insani bir sözleşmeye dayanır).
- Toplumun, doğal bir olgu değil, insan yapımı bir kurum olduğu fikri.
❌ Eleştiriler:
- İnsan doğasını fazla kötümser ve bencil tanımlaması.
- Mutlak iktidarın tiranlığa yol açabileceği endişesi.
- Sivil itaatsizlik ve bireysel haklar konusunda yetersiz kalması.
🎯 Sonuç: Neden Hala Önemli?
Thomas Hobbes, güvenlik ve özgürlük ikilemini en keskin şekilde ortaya koyan ilk düşünürlerdendir. Leviathan, otoriteye neden ihtiyaç duyduğumuz, otoritenin sınırları ne olmalıdır ve istikrar uğruna ne kadar özgürlükten vazgeçebiliriz gibi bugün de geçerli temel soruları sormamızı sağlar. Onun materyalist ve mekanik dünya görüşü, insanı ve toplumu anlama çabalarımızda hala referans noktası olmayı sürdürmektedir.
