Translasyon nerede olur (Ribozom)

Question

Translasyon işlemi ribozomda gerçekleşiyor biliyorum ama kafamı karıştıran bir nokta var. Ribozomlar hem sitoplazmada serbest halde bulunuyor hem de endoplazmik retikuluma bağlı olabiliyor. Protein sentezinin yeri, proteinin türüne göre değişiyor mu acaba? Bu konuda kafam karıştı.

Answer 1

Translasyon Nerede Olur? 🧬

Translasyon, protein sentezinin ikinci ve en önemli aşamasıdır. Bu süreçte, DNA'dan transkripsiyonla sentezlenen mRNA (mesajcı RNA) molekülü üzerindeki genetik kod okunur ve bu koda uygun olarak bir protein zinciri oluşturulur.

Translasyon işlemi, hücrenin protein sentez fabrikası olan ribozom organelinde gerçekleşir. 🏭

📍 Ribozomun Yapısı ve Konumu

• 🧱 Ribozomlar, protein ve rRNA'dan (ribozomal RNA) oluşan küçük organellerdir.
• 🌐 Hücrede iki türlü bulunabilirler:
  • Serbest Ribozomlar: Sitoplazma içinde dağınık halde bulunur ve hücre içi kullanıma yönelik proteinleri sentezler.
  • Granüllü Endoplazmik Retikuluma (GER) Bağlı Ribozomlar: GER'ın zarlarına tutunmuş halde bulunur. Sentezledikleri proteinleri genellikle hücre dışına gönderilmek üzere paketlerler veya zar proteinleri olarak işlev görürler.

🔬 Translasyon Süreci Özetle Nasıl İşler?

1. Başlama ➡️: mRNA molekülü, küçük ribozom alt birimi üzerine bağlanır. Ardından büyük alt birim eklenerek translasyona hazır ribozom-mRNA kompleksi oluşur.
2. Uzama 🧩: tRNA (taşıyıcı RNA) molekülleri, sitoplazmadan uygun amino asitleri alıp ribozoma getirir. mRNA'nın kodonlarına (3'lü nükleotid grupları) uyumlu antikodonları sayesinde bağlanırlar. Ribozom, bu amino asitleri birbirine bağlayarak protein zincirini uzatır.
3. Sonlanma 🛑: mRNA üzerinde "dur" kodonu (UAA, UAG, UGA) okunduğunda proses sona erer. Tamamlanan protein zinciri ribozomdan salınır ve ribozomun alt birimleri ayrılır.

Özetle: Translasyon, genetik bilginin protein gibi işlevsel bir moleküle dönüştüğü yerdir ve bu hayati işlem, hem prokaryot hem de ökaryot hücrelerde ribozom adı verilen organelde gerçekleşir.