🔥 Yanık Çeşitleri ve İlk Yardım
Yanıklar, ısı, elektrik, kimyasal maddeler veya radyasyon gibi etkenler sonucu ciltte ve alttaki dokularda meydana gelen hasarlardır. Yanığın ciddiyeti, yanığın derinliğine, vücut yüzeyindeki yaygınlığına ve etkilenen bölgeye bağlıdır.
- 🌡️ 1. Derece Yanıklar: Sadece cildin en üst tabakası olan epidermisi etkiler. Kızarıklık, ağrı ve hafif şişlik görülür. Genellikle birkaç gün içinde iz bırakmadan iyileşir.
- 💧 2. Derece Yanıklar: Epidermis ve dermisin bir kısmını etkiler. Su toplaması (bül) oluşur, şiddetli ağrı vardır. İyileşme süreci daha uzundur ve iz kalma olasılığı vardır.
- 💀 3. Derece Yanıklar: Cildin tüm katmanlarını (epidermis, dermis ve deri altı dokusu) etkiler. Cilt beyaz veya kömürleşmiş görünebilir. Ağrı olmayabilir çünkü sinir uçları zarar görmüştür. Mutlaka tıbbi müdahale gerektirir ve genellikle iz kalır.
🚨 Yanıklarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?
- 💧 Soğutma: Yanık bölgesini hemen 15-20 dakika boyunca soğuk su altında tutun. Buz kullanmayın, çünkü buz yanığa daha fazla zarar verebilir.
- 💍 Giysi ve Takıları Çıkarma: Yanık bölgesindeki giysi ve takıları dikkatlice çıkarın (yapışmışsa zorlamayın).
- 🩹 Örtme: Yanık bölgesini temiz, steril bir bezle veya yanık örtüsüyle örtün.
- 🩺 Tıbbi Yardım: Derin yanıklarda (2. ve 3. derece), geniş alanlı yanıklarda veya yüzde, ellerde, ayaklarda, genital bölgede meydana gelen yanıklarda mutlaka tıbbi yardım alın.
❄️ Donma Çeşitleri ve İlk Yardım
Donma, vücudun soğuğa maruz kalması sonucu dokularda meydana gelen hasarlardır. Genellikle el, ayak, burun ve kulak gibi vücudun uç kısımlarında görülür.
- 🥶 1. Derece Donma (Donukluk): Cilt soluk, beyaz veya sarımsı bir renk alır. Dokunulduğunda sert hissedilir, ancak alttaki doku yumuşaktır.
- 🧊 2. Derece Donma: Ciltte su toplaması (bül) oluşur. Cilt şiş ve ağrılıdır.
- 💀 3. Derece Donma: Cilt ve alttaki dokular tamamen donmuştur. Cilt siyah veya mavi renkte görünebilir. Dokunulduğunda sert ve hissizdir.
🚑 Donmalarda İlk Yardım Nasıl Yapılır?
- 🌡️ Isıtma: Donmuş bölgeyi yavaşça ısıtın. Bunu yapmak için ılık (37-40°C) suya batırabilir veya vücut ısısıyla ısıtabilirsiniz. Ovmaktan kaçının, çünkü bu dokulara zarar verebilir.
- 🧣 Koruma: Donmuş bölgeyi tekrar donmaktan koruyun. Isıttıktan sonra temiz, kuru bir bezle sarın ve sıcak tutun.
- 🩺 Tıbbi Yardım: Derin donmalarda veya donmuş bölgede his kaybı varsa mutlaka tıbbi yardım alın.
- 🔥 Ek Önemli Not: Donmuş bölgeyi soba, ateş veya sıcak su torbası gibi doğrudan ısı kaynaklarına maruz bırakmayın.
💯 Ehliyet Sınavı Çıkmış Sorular
Aşağıda, ehliyet sınavlarında sıkça sorulan yanık ve donma ile ilgili bazı örnek sorular ve cevapları bulunmaktadır:
❓ Soru 1:
Aşağıdakilerden hangisi 1. derece yanığın belirtisidir?
a) Su toplaması (bül)
b) Ciltte beyaz veya kömürleşmiş görünüm
c) Sadece kızarıklık ve hafif şişlik
d) Sinir uçlarının zarar görmesi
✅ Cevap: c) Sadece kızarıklık ve hafif şişlik
❓ Soru 2:
Donmuş bir bölgeye ilk yardımda aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır?
a) Ilık suya batırmak
b) Vücut ısısıyla ısıtmak
c) Ovarak ısıtmak
d) Temiz bir bezle sarmak
✅ Cevap: c) Ovarak ısıtmak
❓ Soru 3:
Aşağıdakilerden hangisi 3. derece yanığın belirtisidir?
a) Sadece kızarıklık
b) Su toplaması
c) Ciltte beyaz veya kömürleşmiş görünüm
d) Şiddetli ağrı
✅ Cevap: c) Ciltte beyaz veya kömürleşmiş görünüm
❓ Soru 4:
Yanık bölgesine ilk yardımda aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
a) Hemen buz uygulamak
b) Yanık bölgesini soğuk su altında tutmak
c) Yanık bölgesine merhem sürmek
d) Yanık bölgesini açık bırakmak
✅ Cevap: b) Yanık bölgesini soğuk su altında tutmak
❓ Soru 5:
Aşağıdakilerden hangisi donmalarda görülen belirtilerden değildir?
a) Ciltte kızarıklık
b) Ciltte su toplaması
c) Ciltte beyaz veya sarımsı renk
d) Ciltte his kaybı
✅ Cevap: a) Ciltte kızarıklık
