# Yargı Organı (Bağımsız Mahkemeler) Görevleri - Ders Notu
⚖️ Yargı Organı Nedir?
Yargı organı, devletin üç temel fonksiyonundan (yasama, yürütme, yargı) birini oluşturan, bağımsız ve tarafsız mahkemelerden oluşan kurumsal yapıdır. Anayasa ile güvence altına alınan bu organ, hukuk devletinin en temel unsurlarından biridir.
🎯 Bağımsız Mahkemelerin Temel Özellikleri
- ✅ Bağımsızlık: Yargıçlar, diğer devlet organlarından ve etkilerden bağımsız karar verir.
- ✅ Tarafsızlık: Her davada taraflara eşit mesafede durma zorunluluğu.
- ✅ Güvence: Yargıçların azledilemezliği, özlük haklarının güvence altında olması.
- ✅ Kanun Önünde Eşitlik: Herkesin yasalar önünde eşit muamele görmesi ilkesi.
📋 Bağımsız Mahkemelerin Temel Görevleri
🔍 1. Uyuşmazlık Çözme Görevi
- Bireyler arasındaki hukuki anlaşmazlıkları çözmek
- Kişi-devlet arasındaki ihtilafları karara bağlamak
- Ticari uyuşmazlıkları çözümlemek
⚖️ 2. Adaleti Sağlama Görevi
- Suç işlediği iddia edilen kişilerin yargılanması
- Mağdurların haklarının korunması
- Cezaların kanuniliği ilkesinin uygulanması
📜 3. Hukuk Normlarını Yorumlama ve Uygulama
- Yasaların somut olaylara uygulanması
- Kanunların Anayasa'ya uygunluğunun denetimi (Anayasa Mahkemesi)
- İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi (Danıştay ve idare mahkemeleri)
🛡️ 4. Temel Hak ve Özgürlükleri Koruma
- Bireylerin temel haklarının ihlal edilmesi durumunda koruma sağlama
- Anayasal hakların kullanılmasını güvence altına alma
- İnsan hakları ihlallerinin önlenmesi
⚙️ 5. Denetim ve Denge Mekanizması Olma
- Yasama ve yürütme organlarının işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetleme
- Kuvvetler ayrılığı ilkesinin işlemesini sağlama
- Devlet organları arasındaki yetki uyuşmazlıklarını çözme
🏛️ Türk Yargı Sisteminde Mahkeme Türleri ve Görevleri
1. Anayasa Mahkemesi
Kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve TBMM İçtüzüğü'nün Anayasa'ya uygunluğunu denetler. Bireysel başvuruları karara bağlar.
2. Yargıtay
Adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
3. Danıştay
İdare mahkemelerince verilen kararların temyiz incelemesini yapar. Belli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarıları hakkında görüş bildirir.
4. Uyuşmazlık Mahkemesi
Adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözer.
💎 Sonuç
Bağımsız mahkemeler, demokratik hukuk devletinin olmazsa olmaz kurumlarıdır. Yargı bağımsızlığı, sadece yargıçların değil, tüm vatandaşların özgürlüğünün ve haklarının güvencesidir. Bu nedenle yargı organının tarafsız ve bağımsız işleyişi, toplumsal barış ve adalet duygusunun temelini oluşturur.
Önemli İlke: "Adalet mülkün temelidir" anlayışı, yargı organının toplumdaki merkezi konumunu ifade eder. Bağımsız yargı olmadan, ne temel hak ve özgürlükler güvence altına alınabilir, ne de hukukun üstünlüğü ilkesi tam anlamıyla hayata geçirilebilir.
