Yasama organı (TBMM) görevleri

Question

TBMM'nin temel görevlerini genel olarak biliyorum ama bazı maddeleri birbiriyle karıştırıyorum. Örneğin, kanun yapmanın yanı sıra Bakanlar Kurulu'nu denetleme ve bütçeyi onaylama gibi yetkilerinin detaylarını netleştirmek istiyorum. Bu konuyu daha basit bir şekilde anlamama yardımcı olabilir misiniz?

Answer 1

📚 Anayasa Ders Notu: Yasama Organı (TBMM) Görevleri

Merhaba! Bu ders notumuzda, Türkiye Cumhuriyeti'nin yasama yetkisini kullanan tek organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)'nin Anayasa'mızda belirlenmiş temel görev ve yetkilerini inceleyeceğiz. Konuyu maddeler halinde ve örneklerle öğrenelim.

🏛️ TBMM'nin Genel Niteliği

1982 Anayasası'nın 7. maddesine göre, yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından kullanılır. Bu yetki devredilemez. TBMM, 600 milletvekilinden oluşur ve genel oyla seçilir.

⚖️ TBMM'nin Görev ve Yetkileri (Anayasa Md. 87)

TBMM'nin başlıca dört temel görevi vardır. Bunlar:

1. 📜 Kanun Koymak, Değiştirmek ve Kaldırmak

TBMM'nin en temel görevidir. Toplumun ihtiyaçları doğrultusunda yeni kanunlar yapar, mevcut kanunlarda değişiklik yapar veya gerektiğinde tamamen kaldırır.
Örnek: Vergi kanunlarında değişiklik yapılması, yeni bir ceza kanunu maddesinin eklenmesi.

2. 💰 Bütçe ve Kesin Hesap Kanun Tasarılarını Görüşmek ve Kabul Etmek

Hükümet tarafından hazırlanan bir sonraki yılın gelir-gider planı olan bütçe tasarısını görüşür, kabul eder veya reddeder. Ayrıca, bir önceki yılın harcamalarının denetimini içeren kesin hesap kanun tasarısını görüşür ve onaylar.

3. 🪙 Para Basılmasına ve Savaş İlanına Karar Vermek

• 🪙 Para Basılması: Türk Lirası banknotlarının basılmasına karar vermek yetkisi TBMM'ye aittir.
• ⚔️ Savaş İlanı: Uluslararası hukuka uygun olmak kaydıyla, savaş hali ilanına ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de konuşlandırılmasına izin vermek yetkisi TBMM'nindir.

4. ✍️ Milletlerarası Andlaşmaların Onaylanmasını Uygun Bulmak

Cumhurbaşkanı tarafından imzalanan uluslararası antlaşmaların onaylanması, TBMM'nin uygun bulmasına bağlıdır. Bu, antlaşmanın iç hukukun bir parçası haline gelmesi için gereklidir.

🔍 Denetim Görevleri

TBMM, yürütmeyi (Bakanlar Kurulu'nu) çeşitli yollarla denetler:

• ❓ Soru: Belli bir konuda bilgi istemek.
• 🏛️ Genel Görüşme: Toplumu ilgilendiren genel bir konunun Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmesi.
• 📄 Meclis Araştırması: Belli bir konunun araştırılması.
• 🔎 Meclis Soruşturması: Cumhurbaşkanı ve bakanlar hakkında suç işledikleri iddiasıyla soruşturma açılması.
• 💬 Gensoru: Bakanlar Kurulu'nun veya bir bakanın siyasi sorumluluğunu ortaya koymak ve düşürmek için kullanılan en etkili denetim yoludur.

📌 Özet ve Formül

TBMM'nin görevlerini şu şekilde formüle edebiliriz:

TBMM Yetkileri = Kanun (\(K\)) + Bütçe (\(B\)) + Para/Savaş (\(PS\)) + Antlaşma (\(A\)) + Denetim (\(D\))

Bu ders notunda, TBMM'nin Anayasa'dan kaynaklanan temel görevlerini öğrendik. Bu yetkiler, demokratik sistemimizde "kuvvetler ayrılığı" ilkesinin yasama ayağını oluşturur ve Meclis'i devletin en üst karar organı yapar.