Katalizörün dengeye etkisi nedir

4. Bir kimya öğrencisi, aşağıdaki denge tepkimesini inceliyor:

\( \text{CO}(g) + 2\text{H}_2(g) \rightleftharpoons \text{CH}_3\text{OH}(g) \)

Öğrenci, tepkime kabına bir katalizör eklediğinde, bir süre sonra \(\text{CH}_3\text{OH}\) miktarının arttığını gözlemliyor ve "Katalizör denge konumunu ürünler lehine kaydırdı" sonucuna varıyor.

Bu öğrencinin yorumu doğru mudur? Açıklayınız.

💡 Öğrencinin gözlemi doğru olabilir ancak yaptığı yorum (sebep-sonuç ilişkisi) yanlıştır.

• ➡️ Katalizör eklenmeden önce sistem henüz dengeye ulaşmamış olabilir. Yani gözlem, dengedeki bir değişiklik değil, dengeye ulaşma sürecidir.
• ➡️ Katalizör, hem ileri hem de geri tepkime hızını artırarak, henüz dengeye ulaşmamış bir sistemin dengeye daha hızlı ulaşmasını sağlar.
• ➡️ Öğrencinin gördüğü \(\text{CH}_3\text{OH}\) artışı, katalizörsüz durumda da aynı miktarda olacak şekilde gerçekleşecekti, ancak katalizör sayesinde bu miktara daha kısa sürede ulaşılmıştır.
• ➡️ Eğer sistem zaten dengede olsaydı, katalizör eklenmesi \(\text{CH}_3\text{OH}\) miktarında hiçbir net değişime yol açmazdı.

✅ Sonuç: Öğrencinin yorumu yanlıştır. Katalizör denge konumunu değiştirmez, sadece dengeye ulaşma süresini kısaltır. Gözlemi, sistemin başlangıçta dengesiz olması ve katalizör sayesinde hızla dengeye gelmesi ile açıklanır.