Fotosentez konu anlatımı AYT

Bir deneyde, aynı türden iki bitki farklı dalga boylarındaki ışıklar altında fotosentez hızları ölçülmüş ve aşağıdaki grafik elde edilmiştir. Grafikte fotosentez hızının 680 nm dalga boyunda aniden düştüğü ("kırmızı düşüş" olayı) gözlemlenmiştir. Bu durumun temel nedeni nedir?

(Grafik: X ekseni "Işık Dalga Boyu (nm)", Y ekseni "Fotosentez Hızı". Mavi (450 nm) ve kırmızı (650-670 nm) bölgelerde yüksek verim, 680 nm'den sonra keskin bir düşüş)

💡 Bu soru, "Emerson Etkisi" veya "Kuantum Verimliliği" ile ilgilidir ve fotosentezin iki farklı fotosistemle (PSI ve PSII) çalıştığını bilmeyi gerektirir.

• ➡️ Fotosistem I (PSI), en iyi 700 nm dalga boyundaki ışığı (uzak kırmızı) soğurur.
• ➡️ Fotosistem II (PSII) ise en iyi 680 nm dalga boyundaki ışığı (kırmızı) soğurur.
• ➡️ Sadece PSII'yi uyaran 680 nm dalga boyundaki ışıkta, elektron taşıma zinciri verimli bir şekilde çalışamaz çünkü PSI yeterince uyarılmaz. Bu, "fotosistem uyumsuzluğuna" yol açar.
• ➡️ Emerson'un deneylerinde gösterdiği gibi, iki fotosistemi aynı anda uyaran farklı dalga boylarındaki ışıklar birlikte kullanıldığında (örneğin 650 nm + 700 nm) fotosentez hızı çok daha yüksek olur.

✅ Sonuç olarak, 680 nm'deki düşüşün nedeni, sadece PSII'nin uyarılması ve PSI'ın yeterince uyarılmaması sonucu elektron taşıma zincirinin verimli işleyememesidir.