Soru:
Birinci İnönü Savaşı'nın kazanılması, \( x \) ve \( y \) gibi iki önemli uluslararası antlaşmanın imzalanmasına zemin hazırlamıştır. Bu antlaşmalar aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
- A) \( x \)=Gümrü Antlaşması, \( y \)=Moskova Antlaşması
- B) \( x \)=Ankara Antlaşması, \( y \)=Kars Antlaşması
- C) \( x \)=Moskova Antlaşması, \( y \)=Ankara Antlaşması
- D) \( x \)=Kars Antlaşması, \( y \)=Lozan Antlaşması
Çözüm:
💡 Bu soruda, Birinci İnönü Savaşı sonrasında imzalanan uluslararası antlaşmaların kronolojik sırasını ve taraflarını bilmemiz gerekiyor.
- ➡️ Tarihsel Süreç: Birinci İnönü Zaferi (Ocak 1921), TBMM'nin askeri gücünü gösterdi. Bu zafer, özellikle Sovyet Rusya'nın TBMM'ye olan güvenini artırdı ve iki taraf arasında zaten süren dostluk görüşmelerini hızlandırdı.
- ➡️ Antlaşmaların İncelenmesi:
- Gümrü Antlaşması (2-3 Aralık 1920): Birinci İnönü Savaşı'ndan önce imzalanmıştır. ❌
- Moskova Antlaşması (16 Mart 1921): Birinci İnönü Savaşı'ndan hemen sonra imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Sovyet Rusya, TBMM'yi resmen tanımıştır. ✅ (\( x \))
- Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921): Fransa ile imzalanmıştır. Bu antlaşma, Sakarya Meydan Muharebesi'nden (Ağustos-Eylül 1921) sonra imzalanmıştır. ❌
- Kars Antlaşması (13 Ekim 1921): Moskova Antlaşması'nın devamı niteliğindedir. ❌
- ➡️ Doğru Eşleştirme: Birinci İnönü Savaşı'nın hemen ardından imzalanan ilk önemli uluslararası antlaşma Moskova Antlaşması'dır. İkinci bir antlaşma olarak bu dönemde doğrudan bir sonuç yoktur. Ancak seçenekler arasında en doğru ve mantıklı olan, Moskova Antlaşması'nın bir sonuç olduğunu vurgulayan seçenektir. Soruda \( x \) ve \( y \) denmiş, \( y \) için bu dönemde imzalanan başka bir uluslararası antlaşma olmadığı için, seçeneklerde sadece \( x \) olarak Mosova Antlaşması'nı içeren ve diğer antlaşmayı da Sakarya'dan sonraya bırakan seçenek incelenmelidir. Fakat verilen seçeneklerde doğru sıralama C seçeneğinde verilmiştir: \( x \)=Moskova Antlaşması, \( y \)=Ankara Antlaşması. Ankara Antlaşması bu savaşın dolaylı ve uzun vadeli bir sonucu olarak görülebilir.
✅ En doğru cevap, Birinci İnönü Savaşı'nın hemen sonrasında imzalanan Moskova Antlaşması ve sonrasında imzalanan Ankara Antlaşması'nı işaret eden C seçeneğidir.
