Temel ve türetilmiş nicelikler 9. sınıf fizik

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Temel niceliklerin neden 7 tane olduğunu ve bunlardan türetilmiş niceliklerin nasıl oluştuğunu tam olarak kavrayamadım. Özellikle birimleri birbirine çevirirken kafam karışıyor.

Answer 1

📏 Temel ve Türetilmiş Nicelikler

Fizikte, fiziksel olayları açıklamak ve ölçmek için kullandığımız büyüklüklere fiziksel nicelikler denir. Bu nicelikler ikiye ayrılır: Temel Nicelikler ve Türetilmiş Nicelikler.

🔑 Temel Nicelikler

Kendisi başka nicelikler cinsinden ifade edilemeyen, diğer nicelikleri tanımlamak için kullandığımız 7 tane temel nicelik vardır. Bunlar fizikteki bütün ölçümlerin temelini oluşturur.

• 📏 Uzunluk (ℓ) - Birimi: metre (m)
• ⚖️ Kütle (m) - Birimi: kilogram (kg)
• ⏱️ Zaman (t) - Birimi: saniye (s)
• 🌡️ Sıcaklık (T) - Birimi: kelvin (K)
• 💡 Işık Şiddeti (I) - Birimi: candela (cd)
• ⚡ Elektrik Akımı (I) - Birimi: amper (A)
• 🧪 Madde Miktarı (n) - Birimi: mol (mol)

➡️ Türetilmiş Nicelikler

Temel niceliklerin birleşiminden, çarpımından veya oranından elde edilen niceliklerdir. Yani, bir türetilmiş niceliğin birimi, temel birimler cinsinden ifade edilebilir.

Örnekler:

• 🚗 Hız = Alınan Yol / Zaman → \( \frac{m}{s} \) (metre/saniye)
• 📦 Hacim = Uzunluk x Genişlik x Yükseklik → \( m^3 \) (metreküp)
• 💪 Kuvvet = Kütle x İvme → \( kg.\frac{m}{s^2} \) (Newton, N)
• ⚡ Güç = İş / Zaman → \( \frac{kg.m^2}{s^3} \) (Watt, W)

🎯 Özet Tablo

Aşağıdaki tablo, bazı önemli nicelikleri ve türlerini göstermektedir:

• ✅ Temel Nicelik: Uzunluk, Kütle, Zaman
• ✅ Türetilmiş Nicelik: Hız, İvme, Kuvvet, Enerji, Güç

💡 Hatırlatma: Bir niceliğin temel mi yoksa türetilmiş mi olduğunu anlamak için birimine bakabiliriz. Eğer birimi tek bir temel birimden oluşuyorsa (m, kg, s gibi) temel; birden fazla temel birimin birleşimiyse (m/s, kg.m/s² gibi) türetilmiş niceliktir.