Soru:
Bir öğrenci, Türkiye fiziki haritası üzerinde işaretlenmiş dört farklı noktayı (A, B, C, D) incelemektedir. Bu noktalardan;
- A: Yıllık yağış miktarının 1000 mm'nin üzerinde olduğu, gür ormanlarla kaplı Karadeniz kıyıları.
- B: Yaz yağışlarının etkisiyle çayır bitki örtüsünün hâkim olduğu, yükseltinin fazla olduğu Erzurum-Kars Platosu.
- C: Yıllık yağışın 250-400 mm arasında değiştiği, step bitki örtüsünün yaygın olduğu İç Anadolu'nun merkezi kesimleri.
- D: Kışların ılık ve yağışlı, yazların sıcak ve kurak geçtiği, makilerin yaygın olduğu Muğla çevresi.
Bu dört noktada hâkim olması beklenen başlıca zonal toprak tipleri sırasıyla (A-B-C-D) aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm:
💡 Her bir bölgenin iklim ve bitki örtüsü özelliklerini, oluşacak toprak tipi ile eşleştirelim.
- ➡️ A Noktası (Karadeniz Kıyıları): Yüksek yağış ve gür orman örtüsü, bol yıkanmaya ve humus birikimine neden olur. Bu koşullar Kahverengi Orman Topraklarını oluşturur.
- ➡️ B Noktası (Erzurum-Kars Platosu): Yaz yağışlarıyla gelişen uzun boylu çayır bitki örtüsü, organik madde birikimini artırır. Soğuk iklim nedeniyle ayrışma yavaştır. Bu şartlar Çernezyom (Kara Topraklar)ın oluşumuna yol açar.
- ➡️ C Noktası (İç Anadolu): Az yağış ve step (bozkır) bitki örtüsü, organik madde birikiminin orta düzeyde olduğu topraklar oluşturur. Bunlar Kestane Renkli Bozkır Topraklarıdır.
- ➡️ D Noktası (Muğla): Akdeniz iklimi ve kalkerli ana kaya, kırmızı renkli toprakları işaret eder. Bu da Terra-Rossa Topraklarıdır.
✅ Sonuç: Doğru sıralama Kahverengi Orman - Çernezyom - Kestane Renkli Bozkır - Terra-Rossa şeklindedir.
