Soru:
Ekvatoral yağmur ormanlarının yoğun olarak bulunduğu bir bölge olan Amazon Havzası'nda, toprakların tarım için neden verimsiz olduğunu açıklayınız. Bu durumun toprak yapısı ve besin döngüsü ile ilişkisini kurunuz.
Çözüm:
🌱 Bu sorunun cevabı, ekosistemdeki besin döngüsünün nerede yoğunlaştığı ile ilgilidir. Görünüşün aksine, bu bölgedeki topraklar genellikle fakirdir.
- ➡️ Birinci Adım: Ekvatoral bölgede yüksek sıcaklık ve nem, organik maddelerin (düşen yaprak, dal, meyve vb.) ayrışmasını çok hızlandırır. Bu hızlı ayrışma sonucu açığa çıkan besin maddeleri (mineraller), yağmurlarla derhal yıkanır (süzülme/leaching) veya bitkiler tarafından çok hızlı bir şekilde emilir.
- ➡️ İkinci Adım: Bu nedenle, besin maddeleri toprakta uzun süre depolanamaz. Besinlerin büyük kısmı, toprakta değil, yaşayan bitki biyokütlesinde (ağaç gövdeleri, yapraklar) tutulur.
- ➡️ Üçüncü Adım: Ormanlar kesilip yakıldığında (yak-yönet yöntemi), bu besinler kısa süreliğine toprağa karışır ve birkaç yıl tarıma izin verir. Ancak yağmurlar ve hızlı ayrışma nedeniyle besinler kısa sürede tükenir ve toprak verimsizleşir.
✅ Sonuç olarak; Amazon toprakları, besin döngüsünün hızlı olması ve besinlerin büyük kısmının bitkilerde tutulup toprakta depolanamaması nedeniyle tarım için verimsizdir. Verimlilik, toprakta değil, bitki örtüsündedir.
