Soru:
1535 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Fransa Kralı I. François'ya verilen kapitülasyonların Fransız tüccarlara sağladığı ekonomik ayrıcalıklardan üç tanesini yazınız.
Çözüm:
💡 Kapitülasyonlar, yabancı ülkelere verilen ticari ve hukuki ayrıcalıklardı. Fransız tüccarlar bu antlaşma ile önemli haklar elde etmişlerdir.
- ➡️ Birinci adım, ticaretle ilgili maddeleri düşünmektir. Fransız tüccarlar, Osmanlı limanlarında %5 gümrük vergisi ödeyerek diğer yabancı tüccarlara göre (örneğin Venediklilerin ödediği %10-20) daha düşük bir oranla ticaret yapma hakkı kazandılar.
- ➡️ İkinci adım, hukuki güvenceyi hatırlamaktır. Osmanlı topraklarında aralarında bir anlaşmazlık çıkan Fransız tüccarlar, kendi konsolosluk mahkemelerinde yargılanma hakkına sahip oldular. Bu, konsolosluk yargısı (adli özerklik) ayrıcalığıdır.
- ➡️ Üçüncü adım, diğer ticari kolaylıkları sıralamaktır. Fransız bayrağı taşıyan gemiler, Osmanlı sularında serbestçe dolaşım ve ticaret hakkı elde ettiler. Ayrıca, Osmanlı topraklarında ölen bir Fransız tüccarın mallarına el konulması (müsadere) engellendi ve malları kendi ülkesindeki varislerine aktarılabildi.
✅ Sonuç olarak, başlıca ekonomik ayrıcalıklar; düşük gümrük vergisi, konsolosluk yargısı hakkı ve Osmanlı sularında serbest ticaret hakkıdır.
