Soru:
Gorgias'ın "Hiçbir şey var değildir." iddiası ile Nietzsche'nin "Değerlerin en yüksek değerleri değersizleşmiştir." tespiti, her ikisini de nihilizm çatısı altında değerlendirmemize olanak tanır. Ancak, bu iki filozofun nihilizme yaklaşımlarında temel bir fark bulunmaktadır. Bu temel fark nedir? Karşılaştırınız.
Çözüm:
💡 Her iki filozof da mevcut gerçeklik ve değer anlayışını kökten sorgular, ancak bu sorgulamanın ardından vardıkları yer ve önerdikleri tavır birbirinden oldukça farklıdır.
- ➡️ Gorgias'ın Nihilizmi (Sofist / Retorikçi Yaklaşım):
- Vardığı Yer: Gorgias, varlık, bilgi ve iletişimin imkansızlığına dair kesin ve nihai bir sonuç çıkarır. Onun nihilizmi bir çıkmazdır. "Hiçbir şey yoktur, olsa da bilemeyiz, bilsek de aktaramayız." Bu, felsefi bir faaliyetin anlamsız olduğu yönünde bir sonuçtur.
- Pratikteki Tavrı: Bu mutlak şüphecilikten sonra Gorgias, felsefeyi bırakıp retorik (ikna sanatı) üzerine odaklanır. Mutlak bir gerçeklik olmadığına göre, önemli olan insanları ikna etmek ve güçlü görüşü galip kılmaktır. Bu, bir tür edilgin kabullenme ve felsefeden vazgeçiştir.
- ➡️ Nietzsche'nin Nihilizmi (Varoluşçu / Yaratıcı Yaklaşım):
- Vardığı Yer: Nietzsche, değerlerin çöküşünü bir son değil, bir geçiş süreci ve fırsat olarak görür. Onun nihilizmi, yeni değerlerin yaratılabilmesi için gerekli olan bir arınma/temizlik aşamasıdır.
- Pratikteki Tavrı: Nietzsche, bu boşluğu Üstinsan kavramıyla ve "güç istemi" ile doldurmayı önerir. İnsan, kendi yaşamının anlamını ve değerlerini kendi yaratmalıdır (Çekiçle Felsefe Yapmak). Bu, nihilizme karşı aktif bir mücadele ve onu aşma çabasıdır.
✅ Sonuç olarak, temel fark şudur: Gorgias'ın nihilizmi bir nihai durak ve felsefenin sonu iken; Nietzsche'nin nihilizmi bir ara durak ve yeni bir başlangıcın potansiyelidir. Biri bir çıkmazı, diğeri ise bir sıçrama tahtasını temsil eder.
