Soru:
Demokritos, Hobbes ve Marx'ın materyalist yaklaşımları bazı ortak noktalara sahiptir. Aşağıdaki tabloda bu filozofların varlık anlayışlarına ilişkin bazı ifadeler verilmiştir. Hangisi her üç filozof için de ortak olarak doğru kabul edilebilir?
| Demokritos | Hobbes | Marx |
|---|
| A) Temel Gerçeklik | Atom ve Boşluk | Cisimler ve Hareket | Diyalektik Süreç |
| B) İnsan Doğası | Maddi atomlardan oluşur | Mekanik bir makinedir | Toplumsal ilişkilerin ürünüdür |
| C) Ruh/Bilinç | Maddi atomların bir bileşimidir | Beyindeki maddi bir harekettir | Maddi pratiklerin bir yansımasıdır |
| D) Değişim Dinamiği | Atomların zorunlu çarpışması | Arzu ve korku itkileri | Sınıf çatışması |
Çözüm:
💡 Bu soru, üç farklı materyalistin temel ortak paydasını bulmamızı istiyor. Hepsinin kökeninde "Varlık maddedir" ilkesi yatar.
- ➡️ Birinci Adım: Ortak noktayı bulmak için, her bir filozofun ruh, bilinç, düşünce gibi manevi görünen olguları nasıl açıkladığına bakmalıyız. Çünkü materyalizmin en önemli iddiası, bunların da maddi temelleri olduğudur.
- ➡️ İkinci Adım: Seçenekleri satır satır inceleyelim:
- A) Temel Gerçeklik: Her biri farklı bir temel gerçeklik tanımlar (Atom, Cisim, Diyalektik Süreç). "Diyalektik Süreç" maddi olsa da, bu spesifik ifade üçü için ortak değildir. ❌
- B) İnsan Doğası: Her biri insanı maddi temellerle açıklar ama açıklama biçimleri (oluşum, mekanizma, ilişkiler) farklıdır. Bu ifadeler ortak değil, her filozofa özgüdür. ❌
- C) Ruh/Bilinç: Bu satırda her bir filozof için verilen açıklamaya bakalım:
- Demokritos: Ruhu oluşturan atomlar daha ince ve hareketlidir, yani maddi bir bileşim.
- Hobbes: Düşünce, beyindeki maddi bir hareket.
- Marx: Bilinç, maddi yaşam koşullarının (pratiklerin) bir yansıması.
Görüldüğü gibi, her üçü de ruh veya bilinci, maddi bir şeyin sonucu/özelliği olarak açıklar. ✅
- D) Değişim Dinamiği: Her biri değişimi açıklarken farklı dinamikler sunar (Çarpışma, İtkiler, Sınıf Çatışması). Bu ifadeler ortak değildir. ❌
✅ Her üç filozofun da bilinci maddi temellere dayandırdığı C seçeneği, aranan ortak doğru ifadedir.
