Soru:
Bir toplumda, toplumsal değişme hızı kültürel değişme hızından daha yavaş olduğunda ortaya çıkan duruma ne denir? Bu kavramı (\(K\)), toplumsal değişme hızını (\(T\)) ve kültürel değişme hızını (\(K\)) kullanarak matematiksel bir eşitsizlikle ifade ediniz ve bir örnekle açıklayınız.
Çözüm:
Bu soruda bahsedilen kavram, Amerikalı sosyolog William F. Ogburn'un ortaya attığı kültür gecikmesi (kültürel lag) kavramıdır. 💡 Kavramı adım adım inceleyelim:
- ➡️ Tanım: Kültür gecikmesi, maddi kültür ögelerindeki (teknoloji, araç-gereç) değişimin, manevi kültür ögelerine (değerler, normlar, yasalar) göre daha hızlı olması ve manevi kültürün bu değişime ayak uyduramaması durumudur.
- ➡️ Matematiksel İfade: Sorudaki notasyona göre, eğer \(M\) maddi kültür değişim hızını, \(m\) manevi kültür değişim hızını temsil ediyorsa, kültür gecikmesi \(M > m\) şeklinde ifade edilir. Ancak sorudaki (\(K\)) ve (\(T\)) ifadeleri kavramsal olarak net değildir. Doğru ifade, Maddi Kültür Değişim Hızı > Manevi Kültür Değişim Hızı şeklindedir.
- ➡️ Örnek: İnternet ve sosyal medyanın (maddi kültür) çok hızlı bir şekilde yaygınlaşmasına rağmen, siber zorbalık, mahremiyetin korunması ve telif hakları gibi konularda yasaların ve toplumsal normların (manevi kültür) bu yeni duruma uyum sağlamakta gecikmesi ve yetersiz kalması, kültür gecikmesine mükemmel bir örnektir. 🖥️➡️⚖️
✅ Sonuç olarak, kültür gecikmesi toplumlarda bir uyumsuzluk ve çatışma dönemi yaşanmasına neden olur. Manevi kültür, zaman içinde maddi kültürdeki değişime ayak uydurur.
