Çözümlü Örnek 3
Soru:
Bir toplumda hırsızlık yapmamak, büyüklere saygı göstermek, vergi vermek gibi davranışlar genel kabul görür ve bu kurallara uyulmaması durumunda çeşitli yaptırımlar (ayıplanma, dışlanma, hapis cezası) ile karşılaşılır.
Kültürün bu şekilde toplumsal yaşamı düzenleyici rolü, onun hangi işlevi kapsamında değerlendirilir?
Çözüm:
💡 Bu soru, kültürün toplum içindeki düzenleyici ve sınırlandırıcı gücüne odaklanmaktadır. Çözüm adımlarını inceleyelim:
- ➡️ İlk Adım - Davranış Kalıplarını Tanımlama: Metinde, toplumun onayladığı (saygı, vergi verme) ve onaylamadığı (hırsızlık) davranışlar listelenmiştir.
- ➡️ İkinci Adım - Yaptırım Mekanizmasını Fark Etme: Bu davranış kalıpları sadece birer öneri değildir; onlara uyulmaması durumunda resmi (hapis) veya gayriresmi (ayıplanma, dışlanma) yaptırımlar uygulanır.
- ➡️ Üçüncü Adım - İşlevi Bağlama Oturtma: Kültür, bu yazılı ve yazısız kurallar (normlar) aracılığıyla bireylerin davranışlarını kontrol eder ve öngörülebilir bir sosyal düzen oluşturur. Bu, kaosu önler ve toplumsal yaşamın istikrarlı bir şekilde sürmesini sağlar.
✅ Sonuç olarak, kültürün bu düzenleyici rolü "toplumsal düzeni sağlama ve kontrol etme" işlevi ile açıklanır. Normlar ve yaptırımlar, sosyal hayatın temel çerçevesini oluşturur.
