Soru:
"Bu eski ev, (I) yalnız (II) değil (III) aynı zamanda (IV) oldukça bakımsızdı."
Bu cümlede numaralanmış sözcüklerden hangisi atılırsa cümlenin anlamı daralmaz?
Çözüm:
💡 Bu soruda, bağlaçların cümleye kattığı anlamı ve hangisinin gereksiz olduğunu analiz edeceğiz. Anlamı daraltmamak için, cümleden çıkarıldığında anlam bozulmayan veya değişmeyen sözcüğü bulmalıyız.
- ➡️ Cümleyi inceleyelim: "Bu eski ev, yalnız değil aynı zamanda oldukça bakımsızdı." Burada "yalnız değil aynı zamanda" kalıbı, "sadece ... değil, ayrıca ..." anlamına gelen bir sıralama bağlacıdır.
- ➡️ (I) "yalnız": Bu bağlaç, "değil" ile birlikte kullanıldığı için bu yapıyı oluşturur. Atılırsa anlam bozulur.
- ➡️ (II) "değil": "Yalnız... aynı zamanda..." yapısında olmazsa olmaz bir ögedir. Atılırsa anlam bozulur.
- ➡️ (III) "aynı zamanda": Bu ifade de bağlacın ikinci parçasıdır ve "bununla birlikte, ayrıca" anlamını verir. Atılırsa anlam bozulur.
- ➡️ (IV) "oldukça": Bu sözcük bir zarftır ve "bakımsız" sıfatını derecelendirir. Cümleden çıkarıldığında cümlenin ana yapısı ("Bu eski ev, yalnız değil aynı zamanda bakımsızdı.") ve anlamı bozulmaz, sadece "bakımsızlık" derecesi belirtilmemiş olur. Yani anlam daralır ama bozulmaz.
✅ Sonuç olarak, atıldığında cümlenin anlamını bozmayan, sadece bir nüansı (dereceyi) kaldıran sözcük (IV) numaralı "oldukça" dır.
