Soru:
Kars Antlaşması'nın \( \frac{5.}{} \) maddesi, "İşbu antlaşmanın imzasından hemen sonra Türk ve Ermeni kuvvetleri arasında silahlı çatışmalar sona erecektir." hükmünü içermektedir. Bu durum, aşağıdaki antlaşmalardan hangisinin fiili olarak sona ermesini sağlamıştır?
- A) Berlin Antlaşması
- B) Gümrü Antlaşması
- C) Moskova Antlaşması
- D) Brest-Litovsk Antlaşması
- E) Lozan Antlaşması
Çözüm:
📜 Bu soru, Doğu Cephesi'ndeki antlaşmaların kronolojik sırasını ve birbirleriyle olan ilişkisini anlamayı gerektirir. Çözüm adımlarını takip edelim:
- ➡️ Doğu Cephesi'ndeki savaş durumu, 2 Aralık 1920'de imzalanan Gümrü Antlaşması ile Ermenistan ile TBMM arasında sona ermişti.
- ➡️ Ancak Ermenistan'ın Sovyetleşmesi üzerine bu antlaşma onaylanamamış ve bu nedenle hukuken yürürlüğe girememişti.
- ➡️ Kars Antlaşması, Sovyet Ermenistan'ı ile imzalanarak, Gümrü Antlaşması'nda elde edilen kazanımları resmi ve kalıcı hale getirmiştir. Aynı zamanda fiilen devam eden Gümrü Antlaşması'nın yerini almıştır.
- ➡️ Soruda bahsedilen "silahlı çatışmaların sona ermesi" maddesi, Gümrü Antlaşması'nın fiili durumunu da hukuken sonlandıran bir hükümdür.
✅ Bu nedenle, Kars Antlaşması'nın bu maddesi ile hukuki geçerliliği olmasa da fiilen uygulanan B) Gümrü Antlaşması'nın sona ermesini sağlamıştır.
