Soru:
I. Kabotaj Kanunu'nun kabulü
II. Aşar vergisinin kaldırılması
III. Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun çıkarılması
Yukarıdaki inkılaplardan hangileri, "ekonomik kalkınmada devletin düzenleyici ve üretici rolünü güçlendirmeyi" amaçlayan Devletçilik ilkesi kapsamında değerlendirilebilir?
Çözüm:
💡 Bu soru, Devletçilik ilkesinin somut politikalarını diğer ilkelerden ayırt etme becerisini ölçmektedir.
- ➡️ İlk Adım: Devletçilik, özel sektörün yetersiz kaldığı alanlarda devletin doğrudan yatırım yaparak ekonomiyi canlandırması ve planlı kalkınmayı sağlamasıdır.
- ➡️ İkinci Adım: Seçenekleri inceleyelim:
- I. Kabotaj Kanunu: Türk karasularında gemi işletme hakkının Türk vatandaşlarına verilmesidir. Bu, daha çok ulusal egemenlik (Milliyetçilik) ve ekonomik bağımsızlık ile ilgilidir. Devletin doğrudan üretim yapması değildir.
- II. Aşar Vergisinin Kaldırılması: Köylünün üzerindeki ağır vergi yükünü kaldırarak tarımsal üretimi teşvik etmektir. Bu, Halkçılık ilkesi kapsamında değerlendirilir.
- III. Teşvik-i Sanayi Kanunu: Özel sektörü sanayi yatırımlarına teşvik etmek için çıkarılmıştır. Bu, devletin doğrudan yatırım yapmadığı, özel teşebbüsü desteklediği bir modeldir. Devletçilik ilkesinin tam anlamıyla uygulandığı dönem, 1930'ların başındaki I. Beş Yıllık Sanayi Planı ile başlar.
- ➡️ Üçüncü Adım: Verilen seçeneklerden hiçbiri, Devletçilik ilkesinin "devletin fabrika kurup işletmesi" şeklindeki klasik tanımına tam olarak uymamaktadır.
✅ Bu nedenle, doğru cevap Yalnız III bile tartışmalı olsa da, KPSS mantığında genellikle bu tür erken dönem teşvik kanunları Devletçilik öncesi adımlar olarak görülür ve cevap Hiçbiri olabilir. Ancak soru kökü "değerlendirilebilir" dediği için en güçlü aday, özel teşebbüsü yönlendiren III. Teşvik-i Sanayi Kanunu'dur.
