Soru: Suç ve Ceza'da 'olağanüstü insan' teorisi, Raskolnikov'un suç işlemesini nasıl meşrulaştırmaya çalışır? Roman, bu teoriyi ana fikri bağlamında nasıl çürütür?
Çözüm: 'Olağanüstü insan' teorisi, Raskolnikov tarafından, tarihteki büyük liderlerin (örneğin Napolyon) toplumun iyiliği için ahlaki kuralları çiğnediği fikrine dayanır. Raskolnikov, bu teoriyi kullanarak kendi cinayetini şu şekilde meşrulaştırmaya çalışır:
- Tefeci kadını 'zararlı bir parazit' olarak görür ve onu ortadan kaldırarak topluma fayda sağlayacağını düşünür.
- Kendisinin de 'olağanüstü' biri olduğunu kanıtlamak ister, böylece cinayetin ahlaki bir sorun olmadığına inanır.
Ancak roman, bu teoriyi ana fikri bağlamında şu yollarla çürütür:
- Raskolnikov, cinayetten sonra yaşadığı vicdan azabı ve psikolojik çöküntüyle, aslında 'olağanüstü' olmadığını, aksine suçun yükünü taşıyamayan sıradan bir insan olduğunu fark eder.
- Sonya gibi karakterler, alçakgönüllülük ve sevgiyle hareket ederek, gerçek iyiliğin 'olağanüstü' olmakta değil, ahlaki değerlere bağlı kalmakta yattığını gösterir.
- Romanın sonunda Raskolnikov'un itiraf edip cezayı kabul etmesi, bu teorinin geçersizliğini ve suçun her koşulda bir cezayı gerektirdiğini vurgular, böylece ana fikri pekiştirir.
