Soru: Devletçilik ilkesinin ekonomik kalkınmaya katkılarını, bir matematiksel örnekle açıklayınız: Diyelim ki bir ülkede devlet, 5 yılda toplam 10 milyon lira yatırım yaparak sanayi tesisleri kuruyor. Bu yatırımlar sonucunda yıllık üretim $2x$ birim artıyor ve her birim satıştan $500$ lira kar elde ediliyor. Eğer $x = 1000$ ise, bu yatırımların toplam getirisi ne olur? Yatırımın kârlılığını hesaplayınız.
Çözüm: Adım 1: Yıllık üretim artışını hesaplayalım. $x = 1000$ olduğuna göre, yıllık üretim artışı $2x = 2 \times 1000 = 2000$ birimdir.
Adım 2: Yıllık karı bulalım. Her birimden $500$ lira kar elde edildiğine göre, yıllık kar $2000 \times 500 = 1.000.000$ liradır.
Adım 3: 5 yıllık toplam getiriyi hesaplayalım. Yıllık kar sabit kabul edilirse, toplam getiri $5 \times 1.000.000 = 5.000.000$ liradır.
Adım 4: Yatırımın kârlılığını değerlendirelim. Devletin yatırımı 10 milyon lira (yani $10.000.000$ lira) idi. Toplam getiri 5 milyon lira olduğundan, bu basit hesapla yatırım maliyetini karşılamamış görünüyor. Ancak, devletçilikte amaç sadece finansal kâr değil, aynı zamanda istihdam, teknoloji transferi ve uzun vadeli ekonomik büyümedir. Gerçek hayatta, dolaylı faydalar (örneğin, altyapı gelişimi, dış ticaret dengesi) eklenerek toplam getiri artabilir. Bu örnek, devlet yatırımlarının kısa vadeli kârdan ziyade stratejik kalkınma hedeflerine odaklandığını göstermektedir.
