Soru:
Bir gölde endüstriyel atıklar nedeniyle meydana gelen kimyasal kirlilik, besin zincirinin farklı seviyelerindeki canlıları nasıl etkiler? Aşağıdaki besin zincirini göz önünde bulundurarak açıklayınız:
- Fitoplankton → Zooplankton → Küçük Balık → Yırtıcı Balık → Balıkçıl Kuşu
Kirliliğe neden olan madde, biyolojik birikim (biyoakümülasyon) ve biyomagnifikasyon özelliği gösteren ağır metallerdir.
Çözüm:
💡 Bu soruda, kirleticilerin besin zincirinde nasıl ilerlediğini ve etkisinin nasıl katlanarak arttığını anlamamız gerekiyor.
- ➡️ Biyolojik Birikim (Biyoakümülasyon): Kirletici maddeler (örneğin cıva veya kurşun), suda çözünmüş haldeyken fitoplanktonlar tarafından vücutlarına alınır. Bu canlılar, maddeyi kendi vücutlarında biriktirirler ve atamazlar.
- ➡️ Biyomagnifikasyon: Besin zincirinde bir üst basamağa çıkıldıkça, biriken maddenin konsantrasyonu artar. Örneğin, zooplanktonlar çok sayıda fitoplankton yer. Küçük balıklar ise birçok zooplanktonu yer. Bu şekilde, yırtıcı balığın vücudundaki kirletici miktarı, sudakinden binlerce kat daha fazla olabilir.
- ➡️ Zincirin Son Halkası: En yüksek konsantrasyona besin zincirinin en tepesindeki balıkçıl kuşu maruz kalır. Bu durum kuşta üreme problemleri, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve ölüme kadar varan ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
✅ Sonuç olarak, kimyasal kirlilik besin zincirinin alt basamaklarında az miktarda zararlı görünürken, biyomagnifikasyon nedeniyle üst basamaklardaki türlerin yok olma riski ciddi şekilde artar ve bu da göl ekosisteminin biyoçeşitliliğini olumsuz etkiler.
