Soru:
"Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde, Bizans'ın Anadolu'daki son topraklarını ele geçirerek Anadolu'da kesin bir Türk hakimiyeti sağlayan ve aynı zamanda ilk defa Rumeli'ye geçiş için stratejik bir üs elde edilen savaş ve ele geçirilen kale hangisidir?"
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı'nın bir beyilikten devlete dönüşümündeki en kritik adımlardan birini sorguluyor. Hem Anadolu'da gücü pekiştiren hem de Avrupa'ya açılan kapıyı aralayan bir fetih aranmalı.
- ➡️ İlk adım, Bizans'ın Anadolu topraklarının nerede kaldığını düşünmektir. Başkent İstanbul'un hemen karşısındaki Kocaeli Yarımadası Bizans için hayati öneme sahipti.
- ➡️ İkinci adım, bu bölgedeki en önemli şehri ve kalesini belirlemektir. Bu şehir, İstanbul'a giden kara yolunun üzerinde, aynı zamanda bir liman kenti olan İznik değildir. İznik daha önce alınmıştı. Bizans'ın Anadolu'daki son büyük ve stratejik kalesi Orhan Gazi döneminde uzun bir kuşatma sonucu alınan İzmit (Nicomedia) de değildir. Cevap, İstanbul Boğazı'nın Anadolu yakasındaki en stratejik noktadır.
- ➡️ Doğru cevap, Orhan Gazi'nin oğlu Şehzade Süleyman Paşa komutasında, 1353 yılında fethedilen Çimpe Kalesi değildir. Çimpe, Rumeli'deki (Avrupa yakası) ilk üstür. Sorunun ilk kısmı "Bizans'ın Anadolu'daki son toprakları" olduğuna göre, fetih Anadolu'da gerçekleşmelidir.
- ➡️ Bu tanıma uyan fetih, Orhan Gazi döneminde, 1354'te gerçekleşen ve Ankara Savaşı'na kadar Osmanlı'da kalan büyük zaferdir: Ankara'nın alınması (1354)? Hayır. Bizans'ın Anadolu'daki son toprakları değildir. Doğru cevap, Osmanlıların 1326'da aldığı Bursa da değildir. Bizans'ın Anadolu'daki son kalesi, İstanbul Boğazı'nın güneyindeki İzmit'tir ve 1337'de alınmıştır. Ancak bu, Rumeli'ye geçiş için doğrudan bir üs sağlamaz. Rumeli'ye geçişin kapısı, boğazın en dar yerindeki Çanakkale Boğazı'dır. Bu bölgedeki en önemli kale, 1354'te bir deprem sonrası kolaylıkla alınan Çimpe Kalesi değil, ondan önce Anadolu yakasında fethedilen yerdir. Bu mantık hatalı. Düzeltme: Bizans'ın Anadolu'daki son topraklarından biri ve Rumeli'ye geçişte çok önemli bir köprübaşı, Orhan Gazi döneminde 1354 yılında alınan Çimpe Kalesi değildir, Çimpe Rumeli'dedir. Anadolu'da, boğazın Asya yakasında, karşıya geçişi kontrol eden kritik kale Rumeli Hisarı değildir (o çok sonra, 1452'de yapıldı). Doğru cevap, 1354'te Süleyman Paşa tarafından fethedilen ve Anadolu'nun en batı ucu olan Gelibolu Yarımadası'ndaki kaleler değildir, orası da Avrupa yakasıdır. Beklenen ve tarihsel olarak doğru olan cevap: Osmanlı'nın Bizans'ın Anadolu'daki son topraklarından birini fethi, 1354'te değil, daha önce Orhan Gazi döneminde gerçekleşmiştir. Ancak sorunun ikinci kısmı "Rumeli'ye geçiş için üs" olduğuna göre, bu fetih hem Anadolu'da hem de boğazın hemen kenarında olmalı. Bu tanıma en çok uyan yer, Anadolu yakasındaki Üsküdar civarıdır, ancak o da İstanbul'un fethine yakın dönemde kesin olarak ele geçirilmiştir. Tarih kitaplarında bu sorunun standart cevabı, Orhan Gazi döneminde 1354'te ele geçirilen Çimpe Kalesi'dir ve bu kale Rumeli (Avrupa) yakasındadır. Soru metninde "Bizans'ın Anadolu'daki son toprakları" ifadesi bir hata olabilir veya "Rumeli'ye geçişi sağlayan Anadolu'daki son çıkış noktası" kastedilmiş olabilir. Beklenen cevap, 1354'teki Çimpe Kalesi'nin Fethi ve bu savaşın adı da Rumeli'ye Geçiş olayıdır.
✅ Tarihsel literatürde bu sorunun kabul görmüş cevabı: Çimpe Kalesi'nin Fethi (1354). Bu fetihle Osmanlılar ilk kez Rumeli'de kalıcı bir toprak elde etmiş ve burayı Balkan fetihleri için üs olarak kullanmışlardır.
