Soru:
Uygur şehirlerinin planlanmasında ve konut mimarisinde kullanılan malzemeler, bölgenin coğrafi ve iklimsel koşullarından etkilenmiştir. Aşağıdaki malzeme-özellik eşleştirmelerinden hangisi Uygur mimarisi için doğru değildir?
- A) Kerpiç - Sıcak iklimde serin tutması
- B) Ahşap - Depreme dayanıklılık sağlaması
- C) Taş - Kalıcı ve sağlam yapılar inşa etmek için kullanılması
- D) Tuğla - Yağmurlu iklimde su geçirmezlik sağlaması
Çözüm:
💡 Bu soru, malzeme bilgisi ve coğrafi koşullar arasındaki ilişkiyi kurmamızı istiyor. Uygurların yaşadığı bölgeyi ve malzeme özelliklerini düşünelim:
- ➡️ Uygurlar, Orta Asya'da, genellikle kurak ve karasal iklimin hüküm sürdüğü bölgelerde yaşamışlardır.
- ➡️ Kerpiç (güneşte kurutulmuş balçık tuğla), bu iklimde yaygın kullanılan, ısı yalıtımı iyi ve sıcakta serin tutan bir malzemedir. (A şıkkı DOĞRU)
- ➡️ Ahşap, esnek yapısından dolayı deprem bölgelerinde tercih edilen bir malzemedir. (B şıkkı DOĞRU)
- ➡️ Taş, kalıcı anıtsal yapılar (tapınak, kale) inşasında kullanılan sağlam bir malzemedir. (C şıkkı DOĞRU)
- ➡️ Tuğla (pişmiş toprak), suya karşı kerpiçten daha dayanıklı olsa da, Uygurların yaşadığı kurak bölgede "yağmurlu iklim" vurgusu yanıltıcıdır. Asıl amaç dayanıklılıktır, özellikle yağmura karşı üstün koruma Uygur bağlamında ön planda değildir. Bu nedenle bu eşleştirme, diğerlerine kıyasla en az doğru olanıdır ve vurgu yanlıştır.
✅ Sonuç olarak, "Yağmurlu iklimde su geçirmezlik" vurgusu Uygurların coğrafi koşulları ve temel mimari kaygılarıyla tam örtüşmez. Doğru olmayan eşleştirme D şıkkıdır.
