Soru:
"Güneş ve Ay bir hesaba göre (hareket etmekte)dir." (Rahmân, 55/5) ve "Güneş, kendisi için belirlenen yerde akar (döner). İşte bu, üstün ve güçlü olan, bilen Allah'ın takdiridir." (Yâsîn, 36/38) ayetlerini birlikte değerlendirdiğimizde, bu iki ayetin evrendeki düzen anlayışımıza ortaklaşa kattığı iki temel kavram nedir?
Çözüm:
💡 Bu iki ayeti yan yana getirerek, evrensel düzene dair daha derin ve bütüncül bir anlayışa ulaşabiliriz.
- ➡️ İlk Ayetin (Rahman 55:5) Vurgusu: "Hesap" Bu ayet, Güneş ve Ay'ın hareketlerinin rastgele olmadığını, bir matematiksel hesap, ölçü ve düzen (nizam) içinde olduğunu belirtir. Bu, evrenin anlaşılabilir ve öngörülebilir fizik kanunlarına tabi olduğunu gösterir.
- ➡️ İkinci Ayetin (Yasin 36:38) Vurgusu: "Takdir" ve "Yer/Mustakar" Bu ayet ise, bu hesabın ve düzenin kaynağını açıklar. "Takdir" kelimesi, bir şeyi ölçüyle, planlayarak ve kaderini tayin ederek yaratmak anlamına gelir. "Kendisi için belirlenen yer" ifadesi ise, her cismin sabit bir yörünge, durak veya hedefinin olduğunu anlatır.
- ➡️ Ortak Kavramların Tespiti: İki ayet birlikte okunduğunda, evrendeki düzenin sadece bir "hesap" olmadığı, aynı zamanda bu hesabın üstün bir irade tarafından "takdir" edildiği, yani planlanmış ve yasalaştırılmış olduğu anlaşılır.
✅ Bu iki ayetin ortaklaşa vurguladığı temel kavramlar: 1) Hesap (Matematiksel Düzen) ve 2) Takdir (İlahi Planlama ve Ölçü)'dür. Biri düzenin işleyiş şeklini, diğeri ise kaynağını ve mahiyetini açıklar.
