Soru:
Tarih öğretmeni, öğrencilerinden "Milli Mücadele Dönemi'nde basın-yayın faaliyetlerinin halkın direnişe katılımına etkisi" konulu bir araştırma yapmalarını ve bu araştırmada birincil ve ikincil kaynakları birlikte kullanmalarını istemiştir. Bu konuyla ilgili olarak;
- Bir birincil kaynak örneği veriniz.
- Bir ikincil kaynak örneği veriniz.
- Her iki kaynak türünün araştırmaya sağlayacağı farklı katkıları kısaca açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, kaynak türlerini ayırt etme ve her birinin araştırmadaki rolünü anlama becerisini ölçer. Adım adım gidelim:
- ➡️ a) Birincil Kaynak Örneği: Birincil kaynak, olayın çağdaşı olan, o dönemde üretilmiş belgelerdir. Bu konu için en iyi örnek, Milli Mücadele döneminde yayınlanmış bir gazete nüshasıdır (örneğin, Hakimiyet-i Milliye gazetesinin 1921 tarihli bir sayısı). Bu gazete, dönemin dilini, propagandasını ve halka ulaştırmak istediği mesajları doğrudan yansıtır.
- ➡️ b) İkincil Kaynak Örneği: İkincil kaynak, birincil kaynakları kullanarak olayı daha sonra analiz eden eserlerdir. Bu konu için örnek, bir tarihçinin "Kurtuluş Savaşı'nda Türk Basını" adlı bilimsel kitabı veya makalesidir. Bu kitap, çeşitli gazeteleri inceleyerek genel bir çıkarım ve yorum sunar.
- ➡️ c) Kaynakların Katkıları:
- Birincil Kaynağın Katkısı: 📜 Öğrenciye dönemin ruhunu ve gerçekliğini birinci elden deneyimleme fırsatı verir. Gazetedeki bir yazı, o günün koşullarında halka nasıl hitap edildiğini anlamak için paha biçilmezdir.
- İkincil Kaynağın Katkısı: 📚 Öğrenciye, olaylar üzerine uzmanlar tarafından yapılmış analizleri, sentezleri ve bağlamı sunar. Tarihçinin kitabı, farklı gazetelerin rollerini karşılaştırmalı olarak gösterip genel bir tablo çizerek öğrencinin konuyu daha iyi kavramasını sağlar.
✅ Sonuç: Sağlam bir araştırma için her iki kaynak türü de gereklidir. Birincil kaynaklar ham veriyi, ikincil kaynaklar ise bu verinin anlamlandırılmış halini sunar.
