6. sınıf İşaret zamiri nedir ve hangileridir?

Question

İşaret zamirlerini cümlede ismin yerini tutan kelimeler olarak biliyorum ama hangilerinin işaret zamiri olduğunu tam ayırt edemiyorum. Özellikle "bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar" gibi kelimelerin hem işaret sıfatı hem de zamir olarak kullanıldığı durumları karıştırıyorum. Bu ikisi arasındaki farkı basitçe anlayabileceğim bir açıklamaya ihtiyacım var.

Answer 1

İşaret Zamiri Nedir?

İsimlerin yerine kullanılan ve onları işaret yoluyla (gösterme yoluyla) temsil eden kelimelere işaret zamiri denir. Bu zamirler, varlıkların isimlerini söylemeden onları işaret ederek anlatmamızı sağlar.

İşaret Zamirleri Nelerdir?

En çok kullanılan işaret zamirleri şunlardır:

• Bu – Yakında olan bir varlığı işaret eder. Örnek: "Bu, benim en sevdiğim kitap."
• Şu – Biraz uzakta olan veya az önce bahsedilen bir varlığı işaret eder. Örnek: "Şu, senin için aldığım kalem."
• O – Uzakta olan veya daha önce bahsedilen bir varlığı işaret eder. Örnek: "O, bizim eski okulumuz."
• Bunlar – Yakındaki birden fazla varlığı işaret eder. Örnek: "Bunlar, yeni defterlerim."
• Şunlar – Biraz uzaktaki birden fazla varlığı işaret eder. Örnek: "Şunlar, geçen yıl diktiğimiz ağaçlar."
• Onlar – Uzaktaki birden fazla varlığı işaret eder. Örnek: "Onlar, komşumuzun kedileri."

Nasıl Ayırt Ederiz?

Bir kelimenin işaret zamiri olup olmadığını anlamak için şu soruyu sorabiliriz: "Bu kelime, bir ismin yerine mi kullanılmış?" Cevabımız "Evet" ise, o kelime bir işaret zamiridir.

Örnek: "Bu çok güzel." cümlesinde "Bu" kelimesi, bir varlığın (mesela bir resmin, şarkının) isminin yerine kullanıldığı için işaret zamiridir.

Karşılaştırma: "Bu araba hızlı." cümlesinde ise "Bu" kelimesi, "araba" isminin önüne gelerek onu işaret etmektedir. Bu durumda "Bu" bir işaret sıfatıdır, zamir değildir.

Answer 2

6. Sınıf İşaret Zamiri Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bir varlığın yerini tutarak işaret zamiri görevinde kullanılmıştır?
a) Bu kitabı dün kütüphaneden aldım.
b) Şu, bizim yeni komşumuz olacak.
c) O kalemler senin miydi?
d) Buradaki manzara çok güzel.
Cevap: b) Şu, bizim yeni komşumuz olacak.
Çözüm: "Şu" sözcüğü bu cümlede bir ismin (komşunun) yerini tuttuğu için işaret zamiridir. Diğer seçeneklerdeki "bu", "o" ve "buradaki" sözcükleri isimlerin önünde geldiği için işaret sıfatı görevindedir.

Soru 2: "Bunlar çok eski, onları atalım mı?" cümlesinde zamir olan sözcükler aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bunlar - eski
b) Bunlar - onları
c) Eski - atalım
d) Çok - atalım
Cevap: b) Bunlar - onları
Çözüm: "Bunlar" ve "onları" sözcükleri, belirsiz varlıkların yerini tutarak işaret zamiri görevi yapmaktadır. "Eski" bir sıfat, "çok" bir zarf, "atalım" ise bir fiildir.

Soru 3: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işaret zamiri, işaret sıfatından farklı olarak kullanılmıştır?
a) Bu ev daha güzelmiş.
b) Şuradaki araba çok hızlı.
c) Bunu kim yaptı?
d) O çiçekler solmuş.
Cevap: c) Bunu kim yaptı?
Çözüm: "Bunu" sözcüğü tek başına (ismin yerine) kullanıldığı için işaret zamiridir. Diğer seçeneklerdeki "Bu", "Şuradaki" ve "O" sözcükleri isimlerin önünde onları işaret ettiği için işaret sıfatıdır.

Soru 4: "Berke, 'Şunları bana verir misin?' dedi." cümlesinde işaret zamiri olan sözcüğün yerine aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
a) defterleri
b) bazı
c) hangi
d) kim
Cevap: a) defterleri
Çözüm: "Şunları" işaret zamiri, belirli ancak cümlede adı verilmeyen varlıkların yerini tutmaktadır. Bu nedenle yerine somut bir isim (defterleri) getirilebilir. Diğer seçenekler zamir veya sıfat olabilir ama somut bir varlığın adı değildir.

Answer 3

6. Sınıf İşaret Zamiri Çalışma Kağıdı ve Etkinlikler

A. Boşluk Doldurma

1. Varlıkların isimlerini değil, onları işaret yoluyla gösteren zamirlere _______________ denir.

2. "Bu, şu, o" sözcükleri _______________ zamirleridir.

3. "Burası, şurası, orası" sözcükleri _______________ gösteren işaret zamirleridir.

4. "Bunu, şunu, onu" sözcükleri _______________ gösteren işaret zamirleridir.

B. Eşleştirme

Aşağıdaki işaret zamirlerini anlamlarıyla eşleştiriniz.

• 1. Bu
• 2. Şu
• 3. O
• 4. Bunlar
• 5. Şunlar
• 6. Onlar
• A. Yakında bulunan varlıkları gösterir
• B. Biraz uzaktaki varlıkları gösterir
• C. En uzaktaki varlıkları gösterir
• D. Yakındaki birden fazla varlığı gösterir
• E. Biraz uzaktaki birden fazla varlığı gösterir
• F. En uzaktaki birden fazla varlığı gösterir

C. Doğru / Yanlış

1. ( ) İşaret zamirleri cümlede isimden önce gelerek onu işaret eder.

2. ( ) "Buraya gel." cümlesindeki "buraya" sözcüğü işaret zamiridir.

3. ( ) "Şu" sözcüğü hem işaret sıfatı hem de işaret zamiri olarak kullanılabilir.

4. ( ) İşaret zamirleri varlıkların yerini tutmaz, sadece niteler.

D. Açık Uçlu Sorular

1. Aşağıdaki cümlede geçen işaret zamirini bulunuz: "Bunu kim yaptı?"

2. "O, her zaman derslerine çalışır." cümlesinde "o" sözcüğü hangi görevde kullanılmıştır?

3. "Şunları masanın üzerine bırakır mısın?" cümlesinde işaret zamiri hangi varlığın yerini tutmuş olabilir?

E. Kısa Test

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işaret zamiri kullanılmamıştır?

A) Bunu en iyi sen anlarsın.

B) Şurası tam oturmalık bir yer.

C) O kalemi bana verir misin?

D) Onlar daha yeni buradan ayrıldı.

2. "Bu, benim en sevdiğim kitabımdır." cümlesindeki "bu" sözcüğü için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) İşaret sıfatıdır

B) İşaret zamiridir

C) Şahıs zamiridir

D) Soru zamiridir

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işaret zamiri, bir yerin yerini tutmuştur?

A) Burayı çok seviyorum.

B) Onu hemen çağırın.

C) Bunlar senin için.

D) Şu nereden geldi?

Cevaplar:

A.1: işaret zamiri, A.2: işaret, A.3: yer, A.4: nesne

B.1-A, B.2-B, B.3-C, B.4-D, B.5-E, B.6-F

C.1: Yanlış, C.2: Doğru, C.3: Doğru, C.4: Yanlış

D.1: Bunu, D.2: Şahıs zamiri, D.3: Nesneler (defter, kitap, kalem vb.)

E.1: C, E.2: B, E.3: A