Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
- A) Bu konuda seninle aynı fikirde değilim.
- B) Yarışmaya katılan tüm öğrencilere teşekkür etti ve kutladı.
- C) Odasını her zaman düzenli ve temiz tutardı.
- D) Yeni proje için gerekli olan tüm malzemeleri satın aldık.
Çözüm:
💡 Anlatım bozukluğu genellikle özne-yüklem uyumsuzluğu, nesne eksikliği, tümleç eksikliği veya gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanır.
- ➡️ A seçeneği: "Aynı fikirde değilim" ifadesi net ve doğrudur. Bozukluk yok.
- ➡️ B seçeneği: "Yarışmaya katılan tüm öğrencilere teşekkür etti ve kutladı." Burada "teşekkür etti" nesnesiyle ("öğrencilere") uyumludur. Ancak "kutladı" fiili nesne almaz mı? "Birini kutlamak" doğru bir kullanımdır. Fakat burada "kutladı" fiilinin nesnesi eksiktir. "Öğrencileri kutladı" denmelidir. Cümlede "öğrencilere" dolaylı tümleçtir. "Teşekkür etmek" dolaylı tümleç alır (-e hali), ama "kutlamak" nesne alır (-i hali). İki farklı fiil aynı nesne/tümleçle kullanılamaz. Bu bir tümleç-yüklem uyumsuzluğu veya nesne eksikliğidir.
- ➡️ C seçeneği: "Düzenli ve temiz tutardı" ifadesi doğrudur. Bozukluk yok.
- ➡️ D seçeneği: "Malzemeleri satın aldık" ifadesi doğrudur. Bozukluk yok.
✅ Sonuç: Anlatım bozukluğu B seçeneğinde bulunmaktadır. Doğrusu "Yarışmaya katılan tüm öğrencilere teşekkür etti ve onları kutladı." şeklinde olmalıdır.
