Soru:
"Ye-" ve "de-" fiilleriyle "-yor" eki birleştiğinde ortaya çıkan doğru yazımları bulunuz. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
- A) ye-yor → ye-yor
- B) de-yor → diyor
- C) ye-yor → yiyor
- D) de-yor → de-yor
Çözüm:
💡 "ye-" ve "de-" fiilleri, ünlü daralması kuralının istisnası değildir, aksine bu kurala en güzel uyan örneklerdendir. Ancak dönüşüm diğer fiillere göre farklı görünebilir.
- ➡️ ye- fiili: Son ünlüsü geniş "e" harfidir. "-yor" eki geldiğinde: ye-yor → yiyor. "e" sesi "i" sesine daralır. A şıkkı yanlış, C şıkkı doğrudur.
- ➡️ de- fiili: Son ünlüsü geniş "e" harfidir. "-yor" eki geldiğinde: de-yor → diyor. "e" sesi "i" sesine daralır. B şıkkı doğru, D şıkkı yanlıştır.
- ➡️ Soru bize tek bir doğru eşleştirme soruyor. C şıkkı "ye-yor → yiyor" ve B şıkkı "de-yor → diyor" ayrı ayrı doğrudur. Ancak şıklarda sadece biri verilmişse ve diğer seçenekler hatalıysa, verilen doğru seçenek geçerlidir. Burada hem B hem C ayrı ayrı doğru cevap olabilir. Sorunun yapısı gereği, C şıkkı "ye-yor → yiyor" ifadesi doğru eşleştirmedir.
✅ En net doğru cevap, C seçeneğidir. (B şıkkı da dil bilgisi kurallarına göre doğrudur.)
