Soru:
Aşağıdaki paragrafta numaralandırılmış cümlelerden hangisi, düşüncenin akışını bozmaktadır?
(I) Anadolu'da yapılan arkeolojik kazılar, insanlık tarihine dair önemli bilgiler sunuyor. (II) Örneğin, Çatalhöyük'teki buluntular, Neolitik dönem yerleşimleri hakkında bizleri aydınlatıyor. (III) Neolitik dönem, insanlığın avcı-toplayıcılıktan yerleşik hayata geçtiği devrim niteliğinde bir süreçtir. (IV) Bu dönemde insanlar, bitki ve hayvanları evcilleştirerek tarım toplumunun temellerini attılar. (V) Günümüzde arkeoloji, dijital teknolojilerden de fazlasıyla yararlanmaya başlamıştır.
Çözüm:
💡 Bu tür "akışı bozan cümle" sorularında, paragrafın genel konusundan ve cümleler arasındaki mantıksal bağlantıdan kopuk olan cümleyi bulmamız gerekir.
- ➡️ 1. Adım: Paragrafın Genel Konusunu Belirle. Paragrafın ilk cümlesi "Anadolu'da yapılan arkeolojik kazılar" ve "Neolitik dönem" üzerine odaklanmış gibi görünüyor. Konu, belirli bir dönem ve yer üzerinden ilerliyor.
- ➡️ 2. Adım: Cümleleri Tek Tek İncele ve Zinciri Takip Et.
- (I) Genel bir giriş cümlesi. Konuyu açar.
- (II) (I)'deki genel ifadeyi somutlaştırmak için Çatalhöyük örneğini verir. Bağlantı kurar.
(III) Çatalhöyük'ün ait olduğu Neolitik dönemi tanımlar. Konuyla doğrudan ilgilidir.
(IV) (III) numaralı cümlenin devamı niteliğindedir. Neolitik dönemin özelliklerini açıklar. Akış sorunsuz.
(V) "Günümüzde arkeoloji" ve "dijital teknolojiler" konusuna atlar. Oysa paragrafın geri kalanı "Anadolu'daki kazılar" ve özellikle "Neolitik dönem" ile sınırlıdır. Bu cümle, konu bütünlüğünü bozarak genel ve güncel bir bilgiye geçiş yapmıştır.
➡️ 3. Adım: Konu Bütünlüğünü Bozan Cümleyi İşaretle. (V) numaralı cümle, paragrafın odaklandığı tarihsel dönem ve somut örnekten koparak konuyu dağıtmaktadır.
✅ Sonuç olarak, düşüncenin akışını bozan, konu dışına çıkan cümle (V) numaralı cümledir.
