Soru:
Bir edebî metin, dilin anlatım olanaklarını zorlayarak okuyucuda estetik bir haz uyandırmalıdır. Yazar, kelimeleri sıradan bir iletişim aracı olarak değil; bir ressamın fırçası, bir müzisyenin notaları gibi kullanabilmelidir. Ancak bu şekilde metin, gündelik dilin sınırlarını aşarak sanat eseri niteliği kazanır.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
- A) Edebiyat, toplumsal sorunlara çözüm getirme amacı taşır.
- B) Edebî metinlerde dil, alışılagelmiş kullanımından farklılaşır.
- C) Sanatçılar, eserlerinde mutlaka toplumu eleştirmelidir.
- D) Edebî metinlerin tek işlevi, okuyucuyu eğlendirmektir.
- E) Edebiyat, bilimsel bir dil kullanmak zorundadır.
Çözüm:
🧠 Parçanın ana fikrini doğru anlamak ve seçenekleri bu ana fikirle karşılaştırmak gerekir. Paragraf, edebî metnin dil kullanımı üzerine odaklanmıştır.
- ➡️ Parçanın Ana Fikri: Edebî metin, gündelik dilin sınırlarını aşarak, dili estetik bir amaçla ve sıradanlıktan uzak bir şekilde kullanmalıdır.
- ➡️ A Seçeneği: Paragrafta toplumsal sorunlara çözüm getirme gibi bir amaçtan bahsedilmemektedir.
- ➡️ B Seçeneği: "Dilin anlatım olanaklarını zorlayarak", "gündelik dilin sınırlarını aşarak" ifadeleri, dilin alışılagelmiş kullanımından farklılaştığını açıkça ortaya koymaktadır. Bu, paragrafın temel iletisidir.
- ➡️ C Seçeneği: Toplumu eleştirme zorunluluğu parçada yoktur.
- ➡️ D Seçeneği: "Eğlendirmek" değil, "estetik haz uyandırmak" amaç olarak gösterilmiştir. Ayrıca "tek işlevi" ifadesi aşırı genelleme yapmaktadır.
- ➡️ E Seçeneği: Bilimsel dil kullanma zorunluluğunun tam aksine, sanatsal ve estetik bir dil kullanımı vurgulanmıştır.
✅ Parçada vurgulanan temel düşünce, edebî metinlerde dilin sıradan kullanımının dışına çıkılmasıdır. Bu nedenle ulaşılabilecek en doğru yargı B seçeneğidir.
