Soru:
Aşağıdaki paragrafta numaralandırılmış cümlelerden hangisi, düşüncenin akışını bozmaktadır?
(I) Karagöz ve Hacivat, Türk gölge oyununun en bilinen karakterleridir. (II) Bu oyunlar, genellikle ramazan aylarında ve özel kutlamalarda sergilenirdi. (III) Gölge oyununun kökenleri hakkında ise Çin, Hindistan veya Java'dan geldiğine dair farklı görüşler bulunmaktadır. (IV) Orta oyunu ise canlı oyuncularla sahnelenen, doğaçlamaya dayalı bir halk tiyatrosudur. (V) Karagöz'ün kaba saba ama içten kişiliği ile Hacivat'ın kibar ve bilgili tavırları arasındaki zıtlık, oyunun temel mizah kaynağını oluşturur.
Çözüm:
💡 Bir cümlenin akışı bozması, konu bütünlüğünü ani ve mantıksız bir şekilde kesmesi anlamına gelir.
- ➡️ Adım 1: Paragrafın ana konusunu belirleyelim. Paragraf, "Karagöz ve Hacivat" gölge oyunu hakkındadır.
- ➡️ Adım 2: Her cümleyi tek tek inceleyelim:
- (I): Konuyu tanıtıyor.
- (II): Oyunun ne zaman sergilendiğini anlatıyor.
- (III): Oyunun kökenlerinden bahsediyor. (Hâlâ konuyla ilgili)
- (IV): "Orta oyunu"ndan bahsetmeye başlıyor. Bu, "gölge oyunu"ndan farklı bir türdür ve paragrafın ana konusundan sapmaktadır.
- (V): Tekrar Karagöz ve Hacivat'ın karakter özelliklerine dönüyor.
- ➡️ Adım 3: (IV) numaralı cümle, "Orta oyunu"na geçiş yaparak paragrafın ana fikrinden uzaklaşmamıza neden olur. Diğer cümleler birbiriyle uyumlu ve bağlantılıyken, bu cümle bir kopukluk yaratır.
- ➡️ Adım 4: (IV) cümlesi çıkarıldığında, (III) ve (V) cümleleri arasında bir anlam kopukluğu olmaz, aksine akış daha da sağlamlaşır.
✅ Sonuç: Düşüncenin akışını bozan cümle, (IV) numaralı cümledir.
