Soru:
"Kuşlar, dallara konup şarkı söylüyordu." cümlesindeki yönelme (-e) hal eki almış kelimeleri bularak, eklerin hangi ses olaylarından etkilendiğini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soruda hem yönelme halini bulmamız hem de eklerin kelimeye nasıl eklendiğini (ses olaylarını) incelememiz gerekiyor.
- ➡️ Cümleyi inceleyelim: "Kuşlar, dallara konup şarkı söylüyordu."
- ➡️ Yönelme hal eki alan kelime: "dallara". Kök: "dal". Ek: "-lar" (çoğul eki) + "-a" (yönelme hali eki).
- ➡️ Ses Olayı Analizi:
1. Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme): "dal" kelimesi sert ünsüz (l) ile biter, ancak yumuşak ünsüzle bitseydi (ağaç → ağaca) bu kural işlerdi. Burada geçerli değil.
2. Ünlü Uyumu (Büyük Ünlü Uyumu): "dal" (kalın ünlü) + "-lar" (kalın ünlü) + "-a" (kalın ünlü). Ekler kelimenin son ünlüsüne uyum sağlamıştır. Ek, kalın ünlülü "-a" şeklindedir.
3. Kaynaştırma Harfi: Bu ekte kaynaştırma harfi yoktur.
✅ Sonuç: Yönelme hali eki alan kelime "dallara"dır. Ek, kelimenin ünlü uyumuna uyarak kalın ünlülü -a şeklini almıştır.
