Soru:
Aşağıdaki parçada numaralandırılmış yerlerden hangisine "de" bağlacı ayrı yazılmalıdır?
"Sen(1) bizimle sinemaya gelsene. Biletleri(2) ben alırım. Hem filmi çok merak ediyorum(3) hem(4) de seninle vakit geçirmek istiyorum."
Çözüm:
💡 "de" bağlacı ile "-de" hal eki sıklıkla karıştırılır. Bu soruyu çözmek için basit bir yöntem uygulayacağız.
- ➡️ Birinci adım: Kuralı hatırlayalım. "de" bağlacı ayrı yazılır ve cümleye "dahi, bile, dahi, hem de" anlamları katar. Cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz ama daralır.
- ➡️ İkinci adım: 1. boşluğa bakalım: "Sen de bizimle sinemaya gelsene." Buradaki "de"yi cümleden çıkardığımızda "Sen bizimle sinemaya gelsene." cümlesi anlamlı kalır ama "dahi/bile" anlamı kaybolur. Bu bir bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.
- ➡️ Üçüncü adım: 2. boşluğa bakalım: "Biletleri de ben alırım." Aynı yöntemi uygulayalım. "Biletleri ben alırım." cümlesi anlamlıdır. "de" burada ek bir bilgi, "bile/dahi" anlamı katmaktadır. Yani bu da bir bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.
- ➡️ Dördüncü adım: Soru bize "hangisine" diyor, yani tek bir cevap bekliyor. Bu durumda seçenekleri inceleyelim. 1 ve 2 numaralı yerlerin ikisi de "de" bağlacıdır. Ancak sorunun vurgusu, bağlaç olan "de"nin ayrı yazılması gerektiğidir. 3 ve 4 numaralı yerler "hem... hem de..." kalıbının bir parçasıdır ve burada "de" zaten ayrı yazılmıştır. Soru kökünde "ayrı yazılmalıdır" ifadesi, halihazırda bitişik yazılan bir "-de" ekinin düzeltilmesi gerektiğini ima eder. Parçada 1 ve 2 numaralı "de"ler bitişik yazılmıştır. Fakat "Biletleride" kelimesi yanlıştır çünkü "biletleri" bir isimdir ve buradaki "de" hal eki değil, bağlaçtır. Bu nedenle en belirgin yanlış 2. boşluktadır. "Sen(1)" ifadesi bir zamirdir ve yanına gelen "de" bağlaç olabilir, ancak "Biletleri(2)" ifadesi bir isim tamlamasıdır ve yanına gelen "de" kesinlikle bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.
✅ En net cevap: 2
