Soru:
Aşağıdaki metin parçasını okuyunuz ve soruyu cevaplayınız.
"Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ayak bastı. Bu adım, Türk milletinin kaderini değiştirecek büyük bir mücadelenin başlangıcıydı. Amasya Genelgesi'ni yayınladı, Erzurum ve Sivas kongrelerini topladı. Tüm bu çabalar, ulusal bilinci uyandırmak ve işgale karşı tek yumruk olmak içindi. Nihayetinde, 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açarak Kurtuluş Savaşı'nı başlattı."
Bu metin, aşağıdaki metin türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
- A) Roman
- B) Masal
- C) Günlük
- D) Biyografi / Yaşam Öyküsü
Çözüm:
💡 Metnin kimin hakkında, nasıl bir dille yazıldığına ve içeriğinin niteliğine odaklanalım.
- ➡️ 1. Adım: Konuyu ve Anlatımı Belirle - Metin, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatındaki önemli tarihleri ve yaptığı işleri kronolojik bir sırayla, nesnel ve bilgi verici bir dille anlatmaktadır.
- ➡️ 2. Adım: Kurgusal Olup Olmadığını Kontrol Et - Metinde "bir varmış bir yokmuş" gibi masalsı unsurlar veya kurgusal karakterler/olaylar yoktur. Bu nedenle A) Roman ve B) Masal elenir.
- ➡️ 3. Adım: Kişisel mi Tarihsel mi Olduğuna Bak - Metin, bir kişinin kendi iç dünyasını değil ("Sevgili Günlük" gibi), başka bir kişinin (Mustafa Kemal'in) hayatındaki gerçek ve önemli olayları anlatmaktadır. Bu, onu C) Günlük'ten de ayırır.
- ➡️ 4. Adım: Doğru Türü Tanımla - Ünlü veya önemli bir kişinin hayatının, doğumundan ölümüne kadar, araştırma yapılarak ve belgelere dayandırılarak nesnel bir şekilde anlatıldığı metin türüne Biyografi (Yaşam Öyküsü) denir.
✅ Sonuç: Metin, tarihsel gerçeklere dayalı, nesnel ve bir kişinin hayatını anlattığı için Biyografi / Yaşam Öyküsü türüne aittir. Doğru cevap D seçeneğidir.
