Soru:
Aşağıdaki metin parçasını okuyarak bu metnin hangi metin türüne ait olduğunu bulunuz.
"Güneş, ufukta kızıl bir top gibi yükselirken, etrafa altın rengi ışıklar saçıyordu. Deniz, pırıl pırıl parlayan yüzeyiyle adeta bir ayna gibiydi. Sahildeki kumlar, henüz kimse ayak basmamış olmanın verdiği bir saflıkla uzanıyordu. Uzaklardan martıların çığlıkları, bu sessiz sabahın tek müziğiydi."
Çözüm:
🖼️ Bu metni tür olarak sınıflandırmak için anlatımın neyi hedeflediğine bakmalıyız.
- ➡️ Birinci Adım - Anlatımın Odak Noktası: Metinde herhangi bir olay, kişi veya durumun gelişimi anlatılmamaktadır. Bunun yerine, bir doğa manzarası (sabah vakti deniz kenarı) betimlenmektedir.
- ➡️ İkinci Adım - Amaç: Yazarın amacı, okuyucunun zihninde söz konusu manzarayı gözünün önünde canlandırmasını sağlamaktır. Beş duyu organına hitap eden ayrıntılar (görsel: kızıl güneş, altın ışıklar; işitsel: martı çığlıkları) kullanılmıştır.
- ➡️ Üçüncü Adım - Dilin İşlevi: Dil, sanatsal (şiirsel) bir işlevde kullanılmıştır. "Ayna gibiydi" gibi benzetmelere yer verilmiştir. Amaç bilgi vermek değil, izlenim kazandırmaktır.
✅ Tüm bu özellikler, metnin "Betimleyici (Tasvir Edici) Metin" türüne, özellikle de "doğa betimlemesi" alt türüne ait olduğunu göstermektedir.
