Soru:
Aşağıdaki dörtlüğün uyak düzeni (kafiye şeması) ve nazım birimi nedir?
"Hani ol gül gülerek geldiği demler şimdi
Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz
Hani ol şûle dökerek geldiği demler şimdi
Ağlarım hatıra geldikçe oturduğumuz yer"
Çözüm:
💡 Uyak düzenini bulmak için dize sonlarındaki ses benzerliklerini harflerle (a,b,c...) şemalaştırırız. Nazım birimi ise şiirin temel parçasıdır.
- ➡️ İlk adım, dize sonlarındaki sesleri incelemek: 1. dize "şimdi", 2. dize "lerimiz", 3. dize "şimdi", 4. dize "yer".
- ➡️ 1. ve 3. dizelerin sonları ("şimdi") aynı olduğu için bunlara a harfini verelim. 2. ve 4. dizeler ("lerimiz", "yer") birbiriyle uyaklı değildir, farklı seslerle bitmektedir. Bu nedenle onlara b ve c harflerini veririz.
- ➡️ Bu durumda ortaya çıkan şema: a, b, a, c'dir.
- ➡️ Dört dizeden oluşan bu yapı, nazım edebiyatında en yaygın nazım birimi olan dörtlüktür.
✅ Sonuç: Uyak düzeni a, b, a, c şeklindedir ve nazım birimi dörtlüktür.
