Soru:
Aşağıdaki dörtlüğün uyak düzeni (kafiye şeması) ve redifleri nedir?
"Hani ol gül gülerek geldiği demler?
Şimdi ağlar, ağlaracağı gemler.
Hani ol ülkeni temelinden yıkan,
Göçtü, gölgesinden korktuğum atlan."
Çözüm:
💡 Önce redifleri, sonra uyakları bulup şemayı çıkaralım.
- ➡️ Redif Bulma: İlk iki dizenin sonunda "demler" ve "gemler" var. "-ler" ekleri aynı görevde (çoğul eki) olduğu için rediftir. Geriye kalan "dem" ve "gem" sesleri ise uyaktır. Son iki dizede "yıkan" ve "atlan" sözcüklerinde "-an" sesleri yazılış ve görev bakımından aynıdır (sıfat-fiil eki), bu nedenle rediftir. "-ık" ve "-at" sesleri ise uyaktır.
- ➡️ Uyak Türü: İlk iki dizedeki "dem" ve "gem" uyağında iki ses ("e" ve "m") benziyor. Tam Uyak'tır. Son iki dizedeki "yık" ve "at" uyağında ise sadece bir ses ("ı" ve "a" ünlüleri farklı, sadece ünsüz "k" ve "t" farklı) benzemiyor. Bu, Yarım Uyak bile değildir, yani uyak yoktur.
- ➡️ Uyak Düzeni: İlk iki dize kendi arasında uyaklı (a), son iki dize kendi arasında uyaksız (b). Şema: a a b b
✅ Sonuç: Uyak Düzeni: a a b b | Redifler: "-ler" ve "-an"
