Soru: 'Huzur' ve 'Saatleri Ayarlama Enstitüsü' romanlarında, mekân ve zaman kullanımı nasıl bir işleve sahiptir? Örneklerle açıklayın.
Çözüm:
Her iki romanda da mekân ve zaman, tematik derinlik katmak için kullanılır:
- Huzur: İstanbul mekânı, geçmişin izleriyle doludur; Boğaz, sokaklar ve evler, karakterlerin iç dünyalarını yansıtır. Zaman, Mümtaz'ın anıları ve şimdiki zaman arasında gidip gelir, bu da onun kimlik bunalımını pekiştirir.
- Saatleri Ayarlama Enstitüsü: Enstitü mekânı, bürokrasinin anlamsızlaşmasını sembolize eder. Zaman kavramı, toplumun modernleşme çabalarının ironik bir eleştirisidir; saatlerin ayarlanması, aslında zamanın kontrol edilemeyeceğini gösterir.
Bu unsurlar, Tanpınar'ın Doğu-Batı ikilemini ve insanın içsel arayışını vurgular.
