Soru:
Bir deneyde, bir bitki hücresi ve bir hayvan hücresi saf su dolu bir kaba konuluyor. Belli bir süre sonra mikroskopla gözlemlendiğinde, bitki hücresinin şeklini koruduğu fakat hacminin biraz arttığı, hayvan hücresinin ise şişip patladığı görülüyor. Bu durumun temel sebebi nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, hücrelerin osmoz (su geçişi) karşısındaki davranışlarını ve hücre duvarının koruyucu rolünü anlamamızı sağlar.
- ➡️ İlk adım: Saf su, hücre sitoplazmasına göre daha az yoğun (hipotonik) bir ortamdır. Bu nedenle su, osmozla her iki hücrenin içine girer.
- ➡️ İkinci adım: Hayvan hücresinde hücreyi sınırlayan ve destekleyen sert bir hücre duvarı yoktur, sadece esnek bir hücre zarı vardır. Hücreye giren su, hücreyi şişirir ve sonunda hücre zarı bu basınca dayanamayarak yırtılır (patlar).
- ➡️ Üçüncü adım: Bitki hücresinde ise hücre zarının dışında dayanıklı ve sert bir hücre duvarı bulunur. Hücreye su girdiğinde hücre zarı hücre duvarına doğru genişler, ancak hücre duvarı çok güçlü olduğu için hücrenin patlamasını engeller. Hücre sadece turgor basıncı kazanır ve dik durur.
✅ Sonuç: Bu durumun temel sebebi, bitki hücrelerinde bulunan hücre duvarının, hücreye giren suyun oluşturduğu basınca karşı hücreye destek olması ve onu patlamaktan korumasıdır. Hayvan hücresinde bu koruyucu yapı bulunmaz.
