Soru:
Bir öğrenci, bir enzimin aktivitesini ölçerken aşağıdaki maddeleri kullanıyor:
- Enzim çözeltisi
- Substrat çözeltisi
- Aktivatör (Mg²⁺ iyonları) çözeltisi
- İnhibitör (Ağır metal iyonu) çözeltisi
Öğrenci, aktivatör ve inhibitörü aynı anda reaksiyon karışımına eklediğinde, reaksiyon hızının inhibitör tek başına eklendiğindekinden daha yüksek, ancak sadece aktivatör eklendiğindekinden daha düşük olduğunu gözlemliyor. Bu gözlemi nasıl açıklarsınız?
Çözüm:
💡 Bu soru, aktivatör ve inhibitörün aynı anda bulunduğu bir sistemdeki rekabeti anlamamızı sağlar.
- ➡️ Birinci adım, aktivatör ve inhibitörün temel işlevlerini hatırlamaktır. Aktivatör (Mg²⁺) enzim aktivitesini arttırır, inhibitör (ağır metal) ise azaltır.
- ➡️ İkinci adım, ikisinin aynı anda bulunması durumunu düşünmektir. Her iki molekül de enzimin farklı bölgelerine bağlanarak etki ediyor olabilir, ancak genel aktivite üzerindeki etkileri birbirine zıttır.
- ➡️ Üçüncü adım, gözlemi yorumlamaktır. Aktivatörün varlığı, inhibitörün olumsuz etkisini kısmen telafi eder. İnhibitör enzimi yavaşlatmaya çalışırken, aktivatör onu hızlandırmaya çalışır. Sonuç, iki zıt kuvvetin bir dengesidir.
- ➡️ Dördüncü adım, sonucu netleştirmektir. Reaksiyon hızının ara bir değerde olması, aktivatörün inhibitör etkisini tamamen gideremediğini, ancak onu kısmen engellediğini gösterir.
✅ Sonuç: Bu durum, aktivatör ve inhibitörün enzim üzerinde rekabetçi olmayan bir etkileşimi olduğunu düşündürür. Aktivatör, inhibitörün neden olduğu aktivite kaybının bir kısmını geri kazandırarak, net aktivitenin kısmen artmasını sağlamıştır.
