Soru:
Gözümüzdeki fotoreseptör hücreler ışığa duyarlıdır. Bu hücreler, ışık enerjisini sinir sistemimizin anlayabileceği sinyallere dönüştürür. Bu sürece "fototransdüksiyon" denir. Aşağıdaki ifadelerden hangisi koni ve çomak hücrelerinin fototransdüksiyon süreci ile ilgili ortak bir özelliğidir?
- A) Her iki hücre tipinde de farklı ışık dalga boylarına (renklere) duyarlı farklı pigment molekülleri bulunur.
- B) Her iki hücre tipi de düşük ışık seviyelerinde maksimum verimle çalışacak şekilde adapte olmuştur.
- C) Her iki hücre tipi de ışık enerjisini, hücre zarındaki potansiyel değişikliğine dönüştürerek işlev görür.
- D) Her iki hücre tipi de retinada yalnızca sarı benek (fovea) bölgesinde yoğun olarak bulunur.
Çözüm:
🔬 Bu soru, koni ve çomak hücrelerinin çalışma prensiplerindeki benzerlikleri ve farklılıkları anlamamızı istiyor. Seçenekleri tek tek ele alalım.
- ➡️ A Seçeneği: Bu, ortak bir özellik değildir. Koni hücrelerinin mavi, yeşil ve kırmızı dalga boylarına duyarlı üç farklı pigment tipi varken, çomak hücrelerinde yalnızca bir çeşit pigment (rodopsin) bulunur ve renk ayrımı yapamaz. Bu nedenle YANLIŞ.
- ➡️ B Seçeneği: Bu, sadece çomak hücreleri için geçerlidir. Çomaklar düşük ışıkta çalışacak şekilde adapte olmuştur. Koniler ise yüksek ışıkta çalışır. Bu nedenle YANLIŞ.
- ➡️ C Seçeneği: Bu, her iki hücre tipi için de geçerli olan temel ve ortak çalışma prensibidir. Işık, hücredeki pigment molekülünü (örneğin rodopsin veya fotopsin) etkiler, bu da bir dizi kimyasal reaksiyona yol açar ve sonuçta hücre zarının elektriksel potansiyelinde bir değişiklik (hiperpolarizasyon) meydana gelir. Bu sinyal daha sonra sinir hücreleri aracılığıyla beyne iletilir. Bu nedenle DOĞRU.
- ➡️ D Seçeneği: Bu ifade yanlıştır. Sarı benekte (fovea) sadece koni hücreleri yoğun olarak bulunur, çomak hücreleri bu bölgede bulunmaz. Çomak hücreleri retinanın çevresel bölgelerinde yoğundur. Bu nedenle YANLIŞ.
✅ Doğru cevap, her iki fotoreseptör tipinin de temel işleyiş mekanizmasını doğru bir şekilde tanımlayan C seçeneğidir.
