Soru:
Gece bir bahçede dolaşan Efe, uzaktaki bir çiçeğin rengini net olarak ayırt edemezken, çiçeğin genel şeklini ve hareketini seçebilmektedir. Gündüz ise aynı çiçeğin hem rengini hem de ince detaylarını rahatlıkla görebilmektedir. Bu durumun nedenini, gözdeki reseptör hücrelerin (koni ve çomak) işlevleri ve dağılımları açısından açıklayınız.
Çözüm:
🧠 Bu senaryo, koni ve çomak hücrelerinin temel işlev farklılıklarını göstermektedir. Çözümü adımlara bölelim.
- ➡️ Gece Görüşü: Gece vakti ışık seviyesi düşüktür. Düşük ışıkta çomak hücreleri aktif olarak çalışır. Çomak hücreleri renk algılamaz, bu nedenle Efe çiçeğin rengini ayırt edemez. Ancak çomak hücreleri ışığa karşı çok hassastır ve hareketi/şekli algılamada iyidir, bu yüzden Efe çiçeğin şeklini ve hareketini seçebilir.
- ➡️ Gündüz Görüşü: Gündüz vakti ışık seviyesi yüksektir. Yüksek ışıkta koni hücreleri aktif olarak çalışır. Koni hücreleri renkli görmeyi sağlar ve görüş keskinliği (detay) yüksektir. Bu nedenle Efe gündüz çiçeğin hem rengini hem de ince detaylarını net bir şekilde görebilir.
- ➡️ Dağılım: Retinanın merkezindeki sarı benek (fovea) bölgesinde yoğunlukla koni hücreleri bulunur ve bu bölge keskin görüşten sorumludur. Çomak hücreleri ise daha çok retinanın çevresinde yer alır, bu da periferik (yan) görüş ve hareket algısında etkilidir.
✅ Sonuç olarak, Efe'nin gece ve gündüz arasındaki görüş farkı, ışık seviyelerine bağlı olarak aktifleşen çomak ve koni hücrelerinin farklı işlevlerinden kaynaklanmaktadır.
