Soru:
Bir böbrek nefronunda, suyun geri emilimi büyük oranda hangi yapılar üzerinden gerçekleşir? ADH hormonunun salgılanması, bu yapıların su geçirgenliğini nasıl değiştirir? Açıklayınız. (İpucu: \( H_2O \) kanalla çevre doku arasındaki osmotik gradient sayesinde emilir.)
Çözüm:
💡 Suyun geri emilimi, ozmotik bir gradient (konsantrasyon farkı) ile sağlanır ve ADH bu sürecin anahtarını kontrol eder.
- ➡️ 1. Adım - Suyun Geri Emilim Yeri: Suyun geri emilimi böbrek borucuklarının birkaç kısmında olur, ancak ADH'nin doğrudan etki ettiği ve su geri emiliminin ayarlandığı ana yer toplayıcı kanallar'dır. Ayrıca Henle kulpunun inen kolu da suya yüksek oranda geçirgendir.
- ➡️ 2. Adım - Osmotik Gradient: Böbreğin öz bölgesi (medulla), çözünen madde konsantrasyonu (ozmolaritesi) yüksek bir bölgedir. Toplayıcı kanallar bu bölgeden geçer. Kanaldaki idrar, çevredeki dokuya göre daha seyreltiktir. Bu, \( H_2O \)'nun kanaldan dışarı, ozmotik gradient yönünde hareket etmesi için bir itici güç oluşturur.
- ➡️ 3. Adım - ADH'nin Rolü: ADH salgılandığında, toplayıcı kanal hücrelerinin zarına aquaporin-2 adı verilen su kanalları yerleştirilir. Bu kanallar, su moleküllerinin zardan geçişini kolaylaştırır.
- ➡️ 4. Adım - Sonuç: ADH, toplayıcı kanalın suya olan geçirgenliğini artırarak, ozmotik gradientin etkili bir şekilde suyu geri emmesine izin verir. Su, kanala komşu kılcal damarlara geçer ve vücuda geri kazandırılır.
✅ Sonuç: Suyun geri emilimi özellikle toplayıcı kanallar üzerinden olur ve ADH, bu kanalların su geçirgenliğini artırarak ozmotik gradientten yararlanıp suyun geri emilmesini sağlar.
