Soru:
Spermatogenez ve oogenez süreçlerini sitoplazmik bölünme (sitokinez) açısından karşılaştırınız. Bu farklılığın biyolojik sebebi nedir?
Çözüm:
💡 İki gametogenez sürecinin en belirgin farklarından biri, mayoz bölünmeler sırasındaki sitokinez şeklidir.
- ➡️ Spermatogenezde Sitokinez: Spermatogenezde her iki mayoz bölünmede de eşit sitokinez gerçekleşir. Birincil spermatositten iki ikincil spermatosit, onlardan da dört spermatid oluşur ve hepsi yaklaşık olarak eşit büyüklükte ve sitoplazma miktarındadır.
- ➡️ Oogenezde Sitokinez: Oogenezde ise her iki mayoz bölünmede de eşitsiz sitokinez gerçekleşir. Sitoplazmanın büyük kısmı, gelişmekte olan yumurta hücresinde (önce ikincil oositte, sonra olgun yumurtada) toplanır. Küçük ve işlevsiz olan polar cisimcikler ise minimum sitoplazma ile oluşur.
- ➡️ Biyolojik Sebep: Bu farkın temel sebebi, yumurta hücresinin döllenmeden sonraki embriyonik gelişim için gerekli olan besin deposunu (vitellüs) ve molekülleri bol miktarda sitoplazmasında bulundurma zorunluluğudur. Sperm ise sadece genetik materyal taşımak ve yumurtaya ulaşmak için hareket etmekle görevlidir, bu nedenle fazla sitoplazmaya ihtiyaç duymaz.
✅ Sonuç: Spermatogenez eşit sitokinez ile 4 fonksiyonel sperm, oogenez ise eşitsiz sitokinez ile 1 fonksiyonel yumurta ve polar cisimcikler oluşturur. Bu fark, gametlerin biyolojik işlevlerinden kaynaklanır.
