Soru:
Amonyak (\( NH_3 \)) molekülünün VSEPR gösterimini (AXE formülünü) yazınız ve molekülün neden 107°'lik bir bağ açısına sahip olduğunu bu gösterimi kullanarak açıklayınız.
Çözüm:
💡 Önce Lewis yapısını hatırlayalım: Azot (N) atomu merkezdedir, 3 tane H atomuna bağlıdır ve üzerinde 1 tane yalnız elektron çifti bulunur.
- ➡️ A: Merkez atom N'dir.
➡️ X₃: N atomuna bağlı 3 tane H atomu (ligand) vardır.
- ➡️ E₁: N atomu üzerinde 1 tane yalnız elektron çifti vardır.
✅ VSEPR Gösterimi: \( AX_3E_1 \)
🔍 Geometri ve Bağ Açısı Analizi:
- ➡️ Toplam elektron çifti sayısı: 3 (Bağ) + 1 (Yalnız) = 4. Elektron grubu geometrisi düzgün dörtyüzlü (tetrahedral)'dir.
- ➡️ Yalnız elektron çifti, bağ yapan elektron çiftlerinden daha fazla yer kaplar ve onları iter.
- ➡️ Bu itme sonucu, ideal tetrahedral açı olan 109.5°'den daha küçük bir açı oluşur. Molekül geometrisi üçgen piramit olur.
- ➡️ Yalnız çiftin baskısı nedeniyle H-N-H bağ açısı ~107°'ye düşer.
✅ Sonuç: VSEPR formülü \( AX_3E_1 \)'dir ve molekül geometrisi Üçgen Piramit'tir. Yalnız elektron çiftinin itici kuvveti, bağ açısını 109.5°'den 107°'ye düşürmüştür.
