Soru:
Benzen molekülünün (C6H6) yapısını açıklayarak, bu yapının moleküle kazandırdığı iki önemli özelliği yazınız.
Çözüm:
💡 Benzen'in yapısını ve bu yapıdan kaynaklanan özellikleri adım adım inceleyelim.
- ➡️ Yapı: Benzen, altı karbon atomunun düzlemsel bir halka oluşturduğu aromatik bir bileşiktir. Karbon atomları arasındaki bağlar, tek ve çift bağların sürekli yer değiştirdiği rezonans yapısına sahiptir. Bu, iki farklı Kekulé yapısı ile gösterilir. Gerçekte, tüm C-C bağ uzunlukları eşittir ve tek ile çift bağ arasında bir değere sahiptir.
- ➡️ Özellik 1 - Kimyasal Durgunluk: Rezonans yapısı, moleküle ekstra bir kararlılık (rezonans enerjisi) kazandırır. Bu nedenle benzen, alkenlerde (çift bağlı bileşikler) yaygın olan katılma reaksiyonlarına karşı isteksizdir. Bunun yerine, karakteristik reaksiyonu, bir atom veya grubun bir hidrojen atomunun yerini aldığı elektrofilik aromatik sübstitüsyon'dur.
- ➡️ Özellik 2 - Yanma Özelliği: Benzen yüksek oranda karbon içeren kararlı bir yapıya sahiptir. Bu nedenle hava ile kirli, isli bir alevle yanar. Bu, doymamış yapısına rağmen yanma ürünlerinde yanmamış karbon parçacıklarının (is) bulunmasındandır.
✅ Sonuç olarak, benzenin rezonans yapısı onu kimyasal olarak durgun (katılma reaksiyonlarına girmeyen) yapar ve yandığında isli bir alev oluşturur.
