🌍 10. Sınıf Coğrafya 1. Dönem 1. Yazılı 7. Senaryo: Hazırlık Rehberi
Merhaba 10. sınıf öğrencileri! Coğrafya 1. dönem 1. yazılıya hazırlanırken size yardımcı olacak bir rehber hazırladım. Bu rehberde, sınavda çıkabilecek konulara ve soru tiplerine odaklanacağız. Unutmayın, coğrafya sadece ezberlemek değil, anlamakla ilgilidir. Başarılar!
🌋 Coğrafyanın Tanımı ve Kapsamı
Coğrafya, yeryüzünü ve yeryüzünde yaşanan olayları inceleyen bir bilim dalıdır. İnsan ve çevre arasındaki etkileşimi anlamaya çalışır.
- 🧭 Konum: Bir yerin dünya üzerindeki yerini belirtir. Mutlak konum (enlem ve boylam) ve göreceli konum (bir yere göre konumu) olarak ikiye ayrılır.
- 🏞️ Doğal Sistemler: Atmosfer (hava), hidrosfer (su), litosfer (taş), biyosfer (canlılar) gibi yeryüzünü oluşturan sistemlerdir.
- 👨👩👧👦 Beşeri Sistemler: Nüfus, yerleşme, ekonomi, siyaset gibi insan faaliyetlerini kapsar.
- 🗺️ Bölgeler: Ortak özelliklere sahip alanlardır. Doğal bölgeler (iklim bölgeleri) ve beşeri bölgeler (sanayi bölgeleri) gibi çeşitleri vardır.
- 🤝 Çevre ve İnsan: İnsanların doğal çevre üzerindeki etkileri ve doğal çevrenin insan yaşamı üzerindeki etkileri incelenir.
🌡️ Harita Bilgisi
Harita, yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün belirli bir ölçekte küçültülerek düzleme aktarılmasıdır.
- 📏 Ölçek: Harita üzerindeki bir uzunluğun, gerçekte ne kadar uzunluğa karşılık geldiğini gösterir. Büyük ölçekli haritalar daha ayrıntılıdır.
- 📍 Projeksiyon Yöntemleri: Yeryüzünün küresel şeklini düzleme aktarırken bozulmalar meydana gelir. Bu bozulmaları en aza indirmek için farklı projeksiyon yöntemleri kullanılır. (Örn: Mercator, konik, silindirik)
- ✍️ Harita Elemanları: Başlık, lejant (açıklamalar), ölçek, yön oku, koordinat sistemi gibi unsurlardır.
🌍 Dünya'nın Şekli ve Hareketleri
Dünya'nın şekli geoittir. Kutuplardan basık, Ekvator'dan şişkin bir şekle sahiptir.
- ☀️ Günlük Hareket: Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesidir. Gece ve gündüz oluşur, yerel saat farkları meydana gelir.
- 🌏 Yıllık Hareket: Dünya'nın Güneş etrafında dönmesidir. Mevsimler oluşur, sıcaklık farkları meydana gelir.
- 📅 Eksen Eğikliği: Dünya'nın dönme ekseni ile yörünge düzlemi arasındaki açıdır (23°27'). Mevsimlerin oluşmasında etkilidir.
🧭 Coğrafi Konum
Bir yerin dünya üzerindeki yerinin belirlenmesidir. Mutlak konum ve göreceli konum olmak üzere ikiye ayrılır.
- 📍 Mutlak Konum: Enlem ve boylam değerleri ile belirlenir.
- 🌐 Enlem: Ekvator'a olan uzaklıktır. Sıcaklık dağılışını etkiler.
- 🌐 Boylam: Başlangıç meridyenine (Greenwich) olan uzaklıktır. Yerel saat farklarını etkiler.
- 🗺️ Göreceli Konum: Bir yerin denizlere, dağlara, önemli merkezlere göre konumudur.
Umarım bu rehber, coğrafya yazılısına hazırlanırken size yardımcı olur. Başarılar!
